สงครามระหว่างโลก: รายการวิทยุที่ทำให้ชาวบ้านในสหรัฐฯ หวาดกลัวการรุกรานจากดาวอังคาร

ที่มาของภาพ : Getty Photography

• • Creator, รายการวิตเนสส์ ฮิสทอรี
  • Role, บีบีซี เวิลด์ เซอร์วิส
• เมื่อ 5 ชั่วโมงที่แล้ว

ในปี 1938 การนำนิยายวิทยาศาสตร์มาดัดแปลงเป็นละครวิทยุครั้งหนึ่งได้ก่อให้เกิดความตื่นตระหนกอย่างกว้างขวาง จนกลายเป็นหนึ่งในการออกอากาศที่อื้อฉาวที่สุดในประวัติศาสตร์

ชายผู้อยู่เบื้องหลังคือ ออร์สัน เวลส์ วัย 23 ปี ผู้ซึ่งในอีก 3 ปีต่อมาได้เป็นผู้กำกับ ร่วมเขียนบท และแสดงนำในภาพยนตร์เรื่อง Citizen Kane ภาพยนตร์เรื่องนี้ได้รับการยกย่องอย่างกว้างขวางว่าเป็นหนึ่งในภาพยนตร์ที่ทรงอิทธิพลมากที่สุดเท่าที่เคยมีการสร้างมา

การออกอากาศเกิดขึ้นในค่ำคืนก่อนวันฮาโลวีน หรือเพียง 1 เดือนหลังจากนาซีเยอรมนีบุกเชโกสโลวาเกีย ประเทศซึ่งก่อตั้งในปี 1918 ถูกกองทัพฮิตเลอร์ยึดครองในปี 1938 แล้วล่มสลายลงในปี 1993

ตอนนั้นเป็นยุคสมัยที่ถูกโอบล้อมด้วยเงาของลัทธิฟาสซิสต์และภัยคุกคามจากสงครามที่ใกล้เข้ามา

เวลส์และคณะละครเวที Mercury Theatre on the Air ของเขาได้ดัดแปลงนิยายเรื่อง The Battle of the Worlds ของ เอช.จี. เวลส์ ซึ่งเป็นนวนิยายเกี่ยวกับการรุกรานจากดาวอังคาร มานำเสนอเป็นละครวิทยุ

มีผู้ชมมากถึง 6 ล้านคนร่วมรับฟัง โดยหลายคนไม่รู้ว่าสิ่งที่พวกเขาได้ยินเป็นเพียงเรื่องแต่ง ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นคือฉากแห่งความตื่นตระหนกของมวลชน

“ทันใดนั้นเอง ทุกคนเริ่มขับรถด้วยความเร็ว 125 ไมล์ต่อชั่วโมง (210 กิโลเมตรต่อชั่วโมง)” ออร์สัน เวลส์ กล่าวกับบีบีซีในปี 1970 โดยเล่าถึงเหตุการณ์ที่ผู้คนต่างหนีไปยังภูเขา เพื่อหลบหนีจากสิ่งที่พวกเขาเชื่อว่าเป็นการรุกรานของมนุษย์ต่างดาวจริง ๆ

การดัดแปลงบทที่ “น่าตื่นเต้น”

ที่มาของภาพ : Getty Photography

ในนวนิยายของ เอช.จี. เวลส์ ซึ่งตีพิมพ์ครั้งแรกในปี 1897 กระบอกโลหะจากดาวอังคารตกลงสู่พื้นโลกในเมืองซอร์เรย์ เขตชนบทของสหราชอาณาจักร กองทัพอังกฤษได้ระดมพลมาป้องกันภัยจากเครื่องจักรต่อสู้ 3 ขาสูงตระหง่านที่สามารถยิvลำแสงรุนแรงออกมาได้

Close of ได้รับความนิยมสูงสุด

ในปี 1938 นักเขียนหนุ่มชื่อ โฮเวิร์ด คอช ดัดแปลงบทประพันธ์นั้นให้เป็นเรื่องเล่าทางวิทยุ

“เนื้อหาจากนวนิยายของเวลส์ไม่มีเหลืออยู่เลย นอกจากคำบรรยายเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตจากดาวอังคาร อาวุธของพวกมัน และแน่นอน แนวคิดทั่วไปที่ว่ามีการรุกรานเกิดขึ้น” คอชกล่าวกับบีบีซีในภายหลัง

เพื่อให้เรื่องราวเร้าใจยิ่งขึ้น ทีมงานจึงตัดสินใจปรับปรุงฉากและให้ชาวดาวอังคารลงจอดที่รัฐนิวเจอร์ซีย์ สหรัฐอเมริกา แทน

“ผมสนุกกับการวางแผนการรบแบบนายพลเมา ๆ ระหว่างชาวดาวอังคารกับเรา” คอชเล่าและว่า “ผมมีเวลาไม่มาก ผมกางแผนที่ออก หลับตา วางดินสอลง แล้วมันก็ จิ้มลงไปตรงหมู่บ้านโกรเวอร์สมิลล์ (ในสหรัฐฯ)”

ชุมชนเล็ก ๆ ในรัฐนิวเจอร์ซีย์แห่งนี้จึงกลายเป็นจุดลงจอดของยานจากดาวอังคารในการออกอากาศวิทยุครั้งดังกล่าว

ที่มาของภาพ : Getty Photography

ในคืนที่ออกอากาศ… นักแสดงมารวมตัวกันที่สตูดิโอวิทยุในนิวยอร์ก และ ออร์สัน เวลส์ ก็เริ่มเล่าเรื่อง

4 นาทีหลังจากเริ่มการแสดง ผู้ฟังเพิ่งหมุนวิทยุจากอีกสถานีหนึ่งที่รายการจบไปแล้ว มาฟังรายการนี้

พวกเขาพลาดช่วงแนะนำรายการในตอนต้นและได้ยินเสียงดนตรีบรรเลงโดยวงออร์เคสตรา แต่ก็ถูกขัดจังหวะด้วยข่าวสั้นเกี่ยวกับสถานการณ์ที่คาดว่าจะกำลังพัฒนาอยู่บ่อยครั้ง

เมื่อถูกถามว่าองค์ประกอบใดของการออกอากาศที่ทำให้ผู้ฟังหวาดกลัวอย่างแท้จริง ออร์สัน เวลส์ยอมรับว่าไม่แน่ใจ “ผมไม่รู้ เป็นไปได้ว่ามีหลายอย่าง”

หนึ่งในนั้นอาจเป็นเสียงของ แฟรงคลิน ดี. รูสเวลต์ ประธานาธิบดีสหรัฐฯ ในขณะนั้น

“เรามีนักแสดงคนหนึ่งที่พากย์เสียงรูสเวลต์ได้อย่างยอดเยี่ยม” เวลส์บอก

มีอยู่จังหวะหนึ่ง นักแสดงผู้นี้ได้พูดสร้างความมั่นใจให้กับคนทั้งประเทศ โดยกล่าวว่า “พลเมืองของประเทศชาติ ข้าพเจ้าจะไม่พยายามปกปิดความร้ายแรงของสถานการณ์ที่ประเทศกำลังเผชิญอยู่” ซึ่งเวลส์เชื่อว่านั่นคือช่วงเวลาที่ความตื่นตระหนกเริ่มแผ่ขยายอย่างแท้จริง

ที่มาของภาพ : Getty Photography

“ผมคิดว่านั่นคือตอนที่พวกเขาวิ่งออกไปบนท้องถนน” เขากล่าว

ทีมงานสร้างยังใช้กลเม็ดอันชาญฉลาดเพื่อให้ละครดูสมจริง พวกเขามีเจ้าหน้าที่สมัครเล่นพยายามพูดคุยกับคนอื่น ๆ เกี่ยวกับเรื่องเลวร้ายที่กำลังเกิดขึ้น จากนั้นก็มีนักข่าวโทรทัศน์บรรยายการมาถึงของชาวดาวอังคารอย่างละเอียดว่า “ป่ากำลังลุกเป็นไฟ… ลุกลามไปทั่ว… กำลังมาทางนี้แล้ว”

จากนั้นก็มาถึงช่วงเวลาที่น่ากลัวที่สุด นั่นคือความเงียบ

“กลเม็ดเด็ดพรายที่เราทำคือการทำให้เครือข่ายทั้งหมดเงียบสนิท ไม่มีเสียงใด ๆ เลย… แล้วคุณจะได้ยินเสียงไมโครโฟนตก แล้วก็เงียบลงอีก”

ในที่สุด เสียงเดียวที่ดังขึ้นคือ “มีใครออกอากาศอยู่ไหม ?”

เวลส์หัวเราะเมื่อนึกถึงผลที่ตามมา “ตอนนั้นเองที่พวกเขาเอาผ้าขนหนูคลุมหัวแล้ววิ่งออกไป ผมไม่รู้ว่าทำไมพวกเขาถึงเอาผ้าขนหนูคลุมหัว แต่พวกเขาก็ทำ”

“เพราะมนุษย์ดาวอังคาร”

มันเป็นคืนวันอาทิตย์ ตำรวจจราจรที่ขี่มอเตอร์ไซค์ต่างงุนงงเมื่อรถยนต์แล่นผ่านไปด้วยความเร็วกว่า 200 กิโลเมตรต่อชั่วโมง “พวกเขาบอกว่า ‘จอดข้างทาง' ‘ไม่' คนขับตอบ ‘ผมจะไปบนภูเขา'” เวลส์เล่าเหตุการณ์ให้บีบีซีฟัง

แต่นี่ไม่ใช่เรื่องน่าขบขันสำหรับชาวชุมชนโกรเวอร์สมิลล์ที่หวาดกลัว

“พวกเขาเล่าเรื่องการลงจอดของชาวดาวอังคารต่อ และมันเริ่มน่ากลัวขึ้นทุกวินาที เราตัดสินใจว่าเราควรออกไปได้แล้ว” ชาวบ้านคนหนึ่งเล่าให้บีบีซีฟังในการสัมภาษณ์เมื่อปี 1988

“พอเราขึ้นรถ ผมจำได้ว่าเอาตะเกียงน้ำมันก๊าซไปด้วย เพราะเราไม่มีไฟฟ้า แล้วก็หรี่ไฟลงสลัว ๆ ความทรงจำที่ชัดเจนที่สุดในหัวผมคือ ผมมองไปที่นี่แล้วพูดกับตัวเองว่า ‘สงสัยจังว่าจะได้กลับมาที่นี่อีกไหมนะ สงสัยจังว่าสมาคมโบราณคดีจะมาดูที่นี่แล้วบอกว่า คนพวกนี้ออกไปเพราะมนุษย์ต่างดาวจากดาวอังคาร'”

ชาวบ้านอีกคนบอกว่าพวกเขาคว้าปืนไรเฟิล เตรียมจะยิv “อะไรสักอย่าง”

“เราขึ้นไปถึงทะเลสาบโกรเวอร์สมิลส์ แล้วก็มีแต่คนเยอะแยะไปหมด ไม่มีมนุษย์ดาวอังคารสูง 100 ฟุตอะไรพวกนี้ ตอนนั้นเราสงสัยกันใหญ่ว่าพวกเขาไปไหนกันหมด ผมไม่รู้ว่าเราอยู่ที่นั่นนานแค่ไหน แต่รู้ว่าพอเรากลับบ้านมาแล้ว ทุกคนโกรธกันหมด”

การออกอากาศอันฉาวโฉ่นี้สร้างความโกลาหลและมีผู้บาดเจ็บเล็กน้อยหลายคน แต่ไม่มีผู้เสียชีวิต ตามที่หนึ่งในโปรดิวเซอร์กล่าว อย่างไรก็ตาม เหตุการณ์นี้กระตุ้นให้สมาชิกรัฐสภาสหรัฐฯ สั่งห้ามการรายงานข่าวอาชญากรรมหรือภัยพิบัติทางวิทยุที่มีข้อมูลเป็นเท็จ

สำหรับทีมงานเบื้องหลังละครเรื่องนี้ พวกเขาได้สร้างประวัติศาสตร์ ออร์สัน เวลส์ กลายเป็นหนึ่งในผู้กำกับภาพยนตร์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดคนหนึ่งของวงการภาพยนตร์ด้วยผลงาน Citizen Kane

ขณะที่ โฮเวิร์ด คอช ก็ได้ไปมีส่วนร่วมในบทภาพยนตร์คลาสสิกของฮอลลีวูดเรื่อง Casablanca