สึนามิในมหาสมุทรอินเดีย 20 ปีก่อน เกิดขึ้นได้อย่างไร?

เมื่อ 1 ชั่วโมงที่แล้ว

สึนามิในมหาสมุทรอินเดียปี 2004 ยังเป็นภัยธรรมชาติที่ร้ายแรงที่สุดครั้งหนึ่งทั้งในแง่ของขนาดและความหายนะ

20 ปีก่อน ในวันที่ 26 ธ.ค. เกิดเหตุแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ที่สุดครั้งหนึ่งเท่าที่เคยมีการบันทึกมา ศูนย์กลางของแผ่นดินไหวอยู่ที่ทางตะวันตกของเกาะสุมาตรา และมีขนาด 9.1 พัดเข้าชายฝั่งประเทศอินโดนีเซีย ก่อให้เกิดคลื่นยักษ์สึนามิที่พัดพาชุมชนรอบมหาสมุทรอินเดียให้ราพณาสูร

สึนามิ ซึ่งเป็นคำใช้เรียกสึนามิในมหาสมุทรอินเดีย และสึนามิคริสต์มาส คร่าชีวิตผู้คนไปเกือบ 230,000 ราย ในจำนวนนี้มีนักท่องเที่ยวต่างชาติ 9,000 รายจากหลายประเทศ ตามข้อมูลของสหประชาชาติ และมีการรายงานการเสียชีวิตใน 14 ประเทศ

ขณะที่ข้อมูลจาก Tsunami Overview Coalition ระบุว่า มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 275,000 ราย และยังมีอีกหลายคนที่ยังเป็นผู้สูญหาย

คลื่นแห่งความตาย

ที่มาของภาพ, PA Media

หนึ่งในสัญญาณเตือนสึนามิ คือคลื่นที่เคลื่อนตัวลงไปตามชายฝั่ง ทำให้น้ำลดฮวบ จนเผยให้เห็นชายหาดและพื้นทะเลหลายร้อยเมตร

Skip เรื่องแนะนำ and proceed readingเรื่องแนะนำ

Discontinue of เรื่องแนะนำ

ไม่ถึง 30 นาทีหลังเกิดแผ่นดินไหว คลื่นขนาดใหญ่เริ่มซัดโจมตีชายฝั่งทางตอนเหนือของเกาะสุมาตราของอินโดนีเซีย และหมู่เกาะนิโคบาร์ของอินเดีย ภายใน 2 ชั่วโมง คลื่นได้เคลื่อนตัวไปถึงตอนใต้อินเดีย ศรีลังกา และไทย ต่อมาภายใน 7 ชั่วโมง คลื่นก็ซัดถล่มชายฝั่งแอฟริกาตะวันออก

มีการคาดผลกระทบทางเศรษฐกิจจากภัยพิบัติครั้งนี้ว่ามีมูลค่าเกือบ 10,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว 3.4 แสนล้านบาท)

สึนามิคืออะไร

สึนามิเป็นคำในภาษาญี่ปุ่น มาจากรากศัพท์ 2 คำ คือ tsu แปลว่าท่าเรือ และ nami แปลว่าคลื่น

สึนามิเกิดขึ้นเมื่อพลังงานที่เกิดจากแผ่นดินไหว ทำให้พื้นทะเลเคลื่อนตัวในแนวตั้งหลายเมตร และส่งผลให้น้ำปริมาณหลายร้อยลูกบาศก์กิโลเมตรเคลื่อนตัว

องค์การสหประชาชาติให้คำจำกัดความสึนามิไว้ว่าเป็น “คลื่นที่มักมีลักษณะเหมือนกำแพงน้ำ สามารถโจมตีชายฝั่งและก่ออันตรายได้นานหลายชั่วโมง”

คลื่นลูกแรกอาจไม่ใช่คลื่นลูกใหญ่เสมอไป ในเหตุการณ์สึนามิในมหาสมุทรอินเดียเมื่อปี 2004 คลื่นลูกใหญ่ที่สุดคือลูกที่ 2 ในขณะที่ในสึนามิที่อลาสกาเมื่อปี 1964 คลื่นลูกใหญ่ที่สุดคือลูกที่ 4

สึนามิอาจเกิดจากแผ่นดินไหว ดินถล่ม หรือการปะทุของภูเขาไฟ

การเตือนภัยสึนามิ

ชาวญี่ปุ่นเป็นกลุ่มแรกที่เชื่อมโยงสึนามิกับเหตุแผ่นดินไหว ซึ่งย้อนกลับไปได้ตั้งแต่ปี 1896 หลังจากสึนามิที่ซานริกุ คร่าชีวิตผู้คนไปกว่า 22,000 ราย

ในปี 1923 ก่อนที่ประเทศใดจะมีความสามารถในการออกคำเตือนสึนามิได้ โทมัส จักการ์ นักแผ่นดินไหวและผู้ก่อตั้งหอสังเกตการณ์ภูเขาไฟฮาวาย เป็นนักวิทยาศาสตร์คนแรกที่กล่าวถึงความเป็นไปได้ของสึนามิ หลังจากแผ่นดินไหวคัมชัตกาในรัสเซียตะวันออก

ปี 1941 องค์กรเตือนภัยสึนามิแห่งแรกของโลก ก่อตั้งขึ้นที่เมืองเซนได ประเทศญี่ปุ่น

ที่มาของภาพ, Getty

ศูนย์เตือนภัยสึนามิแห่งแรกของรัฐบาลสหรัฐฯ ก่อตั้งขึ้นในปี 1949 ที่หอสังเกตการณ์แม่เหล็กโลกโฮโนลูลู ต่อมาศูนย์แห่งนี้กลายเป็นส่วนสำคัญของศูนย์เตือนภัยสึนามิในแปซิฟิก

แต่ในปี 2004 ประเทศต่าง ๆ ในภูมิภาคมหาสมุทรอินเดียไม่มีระบบเตือนภัยหรือกลไกในการแจ้งเตือนและอพยพประชากรที่เปราะบางตามชายฝั่ง

ระบบเตือนภัยและบรรเทาภัยพิบัติสึนามิในมหาสมุทรอินเดียเพิ่งก่อตั้งขึ้นในปี 2005 โดยมีนานาประเทศเข้าร่วม 28 ประเทศ แต่เริ่มดำเนินการในปี 2011

ประเทศต่าง ๆ ในภูมิภาคนี้ยังนำระบบเตือนภัยสึนามิของตนเองมาใช้ด้วย