“เมืองขีปนาวุธ” : ทำไมอิหร่านเปิดเผยฐานยิvขีปนาวุธลับใต้ดินในเวลานี้ ?

ที่มาของภาพ : Tasnim

Article files

  • Author, ฟาร์ซาด ไซฟิการาน
  • Position, บีบีซี แผนกภาษาเปอร์เชีย

“หากว่าวันนี้ เราเริ่มเปิดตัวเมืองแห่งจรวดแต่ละแห่งทุก ๆ สัปดาห์ งานนี้คงไม่สามารถแล้วเสร็จภายในระยะเวลาสองปี มันมีเยอะมาก…”

ด้วยคำพูดเหล่านี้ ไม่นานมานี้ อิหร่านเพิ่งเปิดตัวบังเกอร์ลับใต้ดินชุดใหม่ ที่ใช้เป็นที่เก็บขีปนาวุธพร้อมใช้งานสำหรับตอบโต้สิ่งที่พวกเขาคิดว่าเป็นการรุกรานจากประเทศต่าง ๆ เช่น อิสราเอลและสหรัฐอเมริกา

เจ้าหน้าที่ทางการสหรัฐฯ บอกกับสำนักข่าวรอยเตอร์โดยไม่ประสงค์ออกนามว่า มีรายงานว่า สหรัฐฯ ได้ส่งกองกำลังเพิ่มเติมที่ประกอบด้วยเครื่องบินรบเพิ่มเติมอีกจำนวน 6 ลำ ที่ติดตั้งเทคโนโลยีล่องหนหลบหลีกจากการตรวจจับของเรดาร์ และมีความสามารถในการบรรทุกsะเบิดที่มีน้ำหนักมากที่สุดของสหรัฐฯ ไปยังฐานทัพแห่งหนึ่งที่อยู่ใกล้กับอิหร่านและเยเมน ในช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา

ทางการอิหร่านได้โต้ตอบด้วยการกล่าวว่า การตั้งฐานทัพขนาดใหญ่ของสหรัฐฯ ในภูมิภาคนี้ ทำให้พวกเขา “กำลังนั่งอยู่ในห้องกระจก” ที่ไม่ควรจะ “โยนหินใส่ไปที่คนอื่น”

นอกจากนี้ อิหร่านยังได้ขู่ว่าจะsะเบิดฐานทัพดังกล่าวซึ่งตั้งอยู่บนเกาะดิเอโก การ์เซีย ดินแดนโพ้นทะเลของอังกฤษในมหาสมุทรอินเดีย และอยู่ระหว่างการกระบวนการส่งมอบคืนให้กับมอริเชียส ทั้งนี้ คำพูดดังกล่าวไม่ใช่สิ่งที่อิหร่านเคยพูดมาก่อนว่าจะทำ

เรื่องแนะนำ

แล้วอะไรคือสิ่งที่เรียกว่า “เมืองขีปนาวุธ” เพราะเหตุใดอิหร่านเลือกที่จะเปิดเผยขีดความสามารถใหม่ในขณะนี้ และนี่จะกลายเป็นนัยความขัดแย้งที่คาดว่าจะเกิดขึ้นในภูมิภาคตะวันออกกลางหรือไม่

เมืองขีปนาวุธของอิหร่านคืออะไร ?

ที่มาของภาพ : IMA Media

ว่ากันว่านี่คือสถานที่เตรียมขีปนาวุธใน “เมืองขีปนาวุธ” (missile cities) ใต้ดินแห่งหนึ่งของกองกำลังพิทักษ์การปฏิวัติอิสลามของอิหร่าน หรือ IRGC

“เมืองขีปนาวุธ” เป็นศัพท์ที่กองกำลังพิทักษ์การปฏิวัติอิสลามของอิหร่าน (Islamic Revolutionary Guard Corps – IRGC) เรียก เพื่ออธิบายฐานทัพขีปนาวุธใต้ดินขนาดใหญ่ โดยฐานทัพเหล่านี้ประกอบด้วยอุโมงค์กว้างเชื่อมต่อถึงกันทั่วประเทศ และมักจะมีที่ตั้งอยู่ภายในพื้นที่เทือกเขาและพื้นที่ทางยุทธศาสตร์ต่าง ๆ

สถานที่เหล่านี้จะถูกใช้เป็นที่จัดเก็บ เตรียมการ และปล่อยขีปนาวุธแบบทิ้งตัวและแบบร่อน รวมทั้งอาวุธยุทโธปกรณ์เชิงยุทธศาสตร์ เช่น โดรน และระบบป้องกันภัยทางอากาศ

จากข้อมูลของผู้บัญชาการกองกำลัง IRGC เมืองขีปนาวุธเหล่านี้ไม่ได้เป็นเพียงสถานที่จัดเก็บขีปนาวุธ แต่บางส่วนยังเป็นโรงงานผลิต “สำหรับเตรียมขีปนาวุธไว้ก่อนจะนำขีปนาวุธเหล่านี้ไปใช้งาน”

สถานที่ตั้งที่แน่นอนของเมืองขีปนาวุธเหล่านี้ยังไม่มีใครรู้ และไม่เคยได้รับการเปิดเผยอย่างเป็นทางการ

พลจัตวา อมีร์ อาลี ฮาจิซาเดห์ ผู้บัญชาการกองกำลัง IRGC เปิดเผยเกี่ยวกับ “เมืองขีปนาวุธ” ครั้งล่าสุดในระหว่างการสัมภาษณ์ของเขากับสถานีโทรทัศน์ของรัฐ IRIB Iranian Broadcasting Company ในวิดีโอดังกล่าวมีภาพของขีปนาวุธแบบทิ้งตัวและโดรนฆ่-าตัวเสียชีวิต (suicide drones) ในพื้นที่ใต้ดินลึกลงไป

อย่างไรก็ตาม บีบีซีไม่สามารถตรวจสอบความถูกต้องของเนื้อหาที่เอ่ยอ้างในวิดีโอดังกล่าวได้อย่างอิสระ

เบาะแสหนึ่งที่อธิบายได้ในตอนนี้คือ สื่อทางการของอิหร่านระบุว่า รัฐบาลอิหร่านจะใช้ยุทโธปกรณ์นี้ในการตอบโต้ต่อ “การกระทำที่เป็นปรปักษ์ใด ๆ ต่อประเทศอิหร่าน”

“จะไม่มีความแตกต่างใด ๆ ในการพุ่งเป้าหมายไปที่กองกำลังของอังกฤษหรืออเมริกัน หากว่า อิหร่านถูกโจมตีจากฐานทัพใด ๆ ในภูมิภาคนี้หรือภายในระยะทำการของขีปนาวุธของอิหร่าน” ทางการอิหร่านระบุ

ตลอดระยะเวลา 10 ปีที่ผ่านมา กองกำลัง IRGC เผยแพร่ภาพอุโมงค์ใต้ดินที่จัดเก็บขีปนาวุธ โดรน และระบบป้องกันจำนวนมาก โดยเรียกสถานที่เหล่านั้นว่า “เมืองขีปนาวุธลับ”

เมืองขีปนาวุธลับของอิหร่าน สำคัญต่อสหรัฐฯ และอิสราเอลอย่างไร ?

การแสดงให้เห็นถึงสิ่งที่สามารถทำได้ อิหร่านก็กำลังพยายามยับยั้งอิสราเอลและสหรัฐฯ จากการโจมตีอีก

ภาพวิดีโอล่าสุดเปิดเผยให้เห็นว่า อิหร่านมีขีปนาวุธชนิดต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นขีปนาวุธไคบาร์ ชีคาน (Kheibar Shekan), ฮัจ กาเซม (Haj Qasem), เอหมัด (Emad), เซจจิล (Sejjil), กาดาร์-เอช (Qadar-H) และขีปนาวุธร่อนปาเวห์ (Paveh) ทั้งนี้ อิหร่านอวดอ้างว่า สามารถโจมตีประเทศที่อยู่ห่างออกไปถึง 2,000 กม.

ขีปนาวุธเอหมัดเคยถูกใช้ยิvโจมตีอิสราเอลเมื่อเดือน เม.ย. 2024 สร้างความเสียหายให้กับฐานทัพอากาศเนวาทิมทางตอนกลางของอิสราเอล

สำหรับระยะทางที่สั้นที่สุดจากอิหร่านถึงอิสราเอลคือประมาณ 1,000 กม. โดยข้ามพื้นที่ของอิรัก ซีเรีย และจอร์แดน อิสราเอลระบุว่า ในการยิvโจมตีจากอิหร่านในเดือน เม.ย. 2024 อิสราเอลสามารถยิvสกัดกั้นได้มากถึง 99% และการโจมตีครั้งที่สองในเดือน ต.ค. ก็ไม่สามารถสร้างความเสียหายได้มากเท่าใดนัก

อย่างไรก็ตาม ยังมีข้อสงสัยเกี่ยวกับพิสัยและพลังทำลายล้างของขีปนาวุธของอิหร่านอยู่หลายประการ ทำให้การกล่าวอ้างรอบล่าสุดที่บอกว่าอิหร่านสามารถโจมตีฐานทัพทหารสหรัฐฯ ที่ดิเอโกการ์เซียได้ ถือเป็นการพัฒนาที่สำคัญครั้งหนึ่ง

แผนที่แสดงพิสัยการโจมตีของขีปนาวุธอิหร่านแบบต่าง ๆ

ทั้งนี้ มีฐานทัพร่วมระหว่างสหราชอาณาจักรและสหรัฐฯ แห่งหนึ่งเปิดดำเนินการที่นั่นมาตั้งแต่ช่วงต้นทศวรรษที่ 1970 แต่สำหรับฐานทัพบนเกาะแห่งนี้ได้รับการปกป้องเป็นอย่างดี และอยู่ห่างจากจุดที่ใกล้ที่สุดในอิหร่านประมาณ 3,800 กม.

ในสัปดาห์นี้ อิหร่านออกมาอ้างอีกครั้งว่า โดรนชาเฮด 136B (Shahed 136B) สามารถเดินทางออกไปไกลกว่า 4,000 กม. แม้ว่าจะยังไม่มีการพิสูจน์ก็ตาม

แม้ว่าในปัจจุบันดูเหมือนว่าอิหร่านจะไม่มีขีปนาวุธที่มีพิสัยยิvได้เกิน 2,000 กม. แต่ในทางทฤษฎีก็มีวิธีอื่น ๆ ในการเข้าถึงเกาะดังกล่าวได้ เช่น ใช้ยุทโธปกรณ์ทางเรือหรือการดัดแปลงระบบจรวดที่มีอยู่

แผนที่แสดงพิกัดระหว่างอิหร่านและเกาะดิเอโกการ์เซีย

ในตอนนี้ สหรัฐฯ เองก็มีกำลังโจมตีในตะวันออกกลางค่อนข้างมากอยู่แล้ว และเร็ว ๆ นี้จะมีเรือบรรทุกเครื่องบิน 2 ลำ เข้ามาในภูมิภาคนี้อีกด้วย

ภาพจากดาวเทียมด้านล่างแสดงให้เห็นเครื่องบินทิ้งsะเบิดสเตลท์ B-2 ในดิเอโกการ์เซีย ซึ่งถูกใช้ในการทิ้งsะเบิด ที่สหรัฐฯ ดำเนินการโจมตีเครื่องบินรบฮูตีในเยเมนเมื่อไม่นานนี้

ฌอน พาร์เนลล์ โฆษกกระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ กล่าวในแถลงการณ์ในสัปดาห์นี้ว่า “หากอิหร่านหรือกลุ่มที่เป็นตัวแทนของอิหร่านคุกคามบุคลากรและผลประโยชน์ของสหรัฐฯ ในภูมิภาค สหรัฐฯ จะดำเนินการขั้นเด็ดขาดเพื่อปกป้องประชาชนของเรา”

กองบัญชาการด้านยุทธศาสตร์ของกองทัพสหรัฐฯ ปฏิเสธที่จะระบุว่า มีเครื่องบินทิ้งsะเบิดสเตลท์ B-2 เดินทางถึงเกาะดิเอโก การ์เซีย จำนวนเท่าใด และเป็นที่ทราบว่า หน่วยงานนี้จะไม่แสดงความคิดเห็นต่อการซ้อมหรือปฏิบัติการที่เกี่ยวข้องกับพวกเขา

ทั้งนี้ กองทัพอากาศสหรัฐฯ มีเครื่องบินทิ้งsะเบิด B-2 อยู่เพียง 20 ลำเท่านั้น ดังนั้น โดยทั่วไปจึงมักถูกนำไปใช้เท่าที่จำเป็น

ทำไมอิหร่านต้องบอกให้โลกรู้เรื่อง “เมืองขีปนาวุธ” ในตอนนี้ ?

วิดีโอล่าสุดที่ปรากฏออกมาในช่วงเวลาที่ความตึงเครียดระหว่างอิหร่าน สหรัฐฯ และอิสราเอล สูงขึ้น ในสามประเด็น ได้แก่ ภัยคุกคามจากกลุ่มฮูตี ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากอิหร่าน การเจรจาเกี่ยวกับโครงการนิวเคลียร์ของอิหร่าน และการโจมตีเพิ่มเติมจากอิสราเอลเพื่อพยายามทำให้กลุ่มฮิซบอลเลาะห์ ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากอิหร่าน ในเลบานอน อ่อนแอลง

ด้านประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ของสหรัฐฯ ก็ออกมาขู่อิหร่านว่าจะโจมตีด้วยsะเบิดและมาตรการภาษีศุลกากรระลอกที่สอง หากว่าทางการอิหร่านยังไม่ยอมบรรลุข้อตกลงกับรัฐบาลสหรัฐฯ เกี่ยวกับโครงการนิวเคลียร์

เหตุการณ์นี้ยังเกิดขึ้นหลังจากการเผชิญหน้าทางทหารระหว่างอิหร่านและอิสราเอลเมื่อปีที่แล้ว โดยการเปิดตัวฐานขีปนาวุธแห่งใหม่ของกองกำลัง IRGC ดูเหมือนว่ามีจุดประสงค์เพื่อย้ำข้อความที่ว่าอิหร่านสามารถตอบโต้ด้วยกำลังได้

อิหร่านยังคงให้คำมั่นว่าจะดำเนินการโจมตีอิสราเอลเป็นครั้งที่สาม อย่างไรก็ตาม อิหร่านยังคงถูกกดดันจากสาธารณชนอย่างต่อเนื่องเพื่อไม่ให้ดำเนินการดังกล่าว โดยหลายคนตั้งคำถามถึงความสามารถในการโจมตี โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อกังวลว่า การโจมตีของอิสราเอลทำให้ขีดความสามารถของขีปนาวุธของอิหร่านอ่อนแอลง

ส่วนภายในประเทศอิหร่าน รัฐบาลอิหร่านเองต้องการสร้างความเชื่อมั่นให้กับประชาชนว่ารัฐบาลยังคงแข็งแกร่ง และสามารถต้านทานภัยคุกคามใด ๆ จากสหรัฐฯ ได้

วัตถุประสงค์ของการสร้างเมืองขีปนาวุธใต้ดินก็คือการเพิ่มโอกาสรอดชีวิตและความต้านทานต่อการโจมตีทางอากาศและรักษาขีดความสามารถในการยับยั้ง ภัยคุกคามต่าง ๆ ด้วยการพัฒนาเมืองขีปนาวุธเหล่านี้ อิหร่านสามารถแสดงให้สหรัฐฯ และอิสราเอลเห็นว่า สามารถตอบโต้ได้แม้ว่าฐานทัพบนพื้นดินจะถูกโจมตีก็ตาม

ทั้งนี้ ฐานทัพเหล่านี้สามารถยิvขีปนาวุธจากสถานที่ที่ไม่มีใครรู้จักได้ และสร้างความสับสนให้ศัตรูในการพยายามคำนวณขีดความสามารถของอิหร่านด้วย