อิสราเอลกลับมาโจมตีกาซาครั้งใหม่ เกิดอะไรขึ้นกับการหยุดยิvของทั้งสองฝ่าย ?

ที่มาของภาพ : EPA

• Creator, แดเนียล วิตเทนเบิร์ก และลารา โอเวน
• Position, บีบีซี เวิลด์ เซอร์วิส
• เมื่อ 8 ชั่วโมงที่แล้ว

กองทัพของอิสราเอลเปิดการโจมตีทางอากาศชุดใหม่ทั่วดินแดนฉนวนกาซาหลังจากข้อตกลงหยุดยิvผ่านไปสองเดือน ท่ามกลางการเจรจาเรื่องการขยายการหยุดยิvที่หยุดชะงักไม่คืบหน้า

กระทรวงสาธารณสุขของกลุ่มฮามาส เปิดเผยว่ามีผู้เสียชีวิตกว่า 400 คน และมีผู้บาดเจ็บอีกนับร้อยคนจากการโจมตีระลอกใหม่ ภาพเหตุการณ์หลังถูกโจมตีแสดงให้เห็นว่ามีผู้คนที่ติดอยู่ในซากปรักหักพัง และในจำนวนผู้เสียชีวิตก็มีเด็กรวมอยู่ด้วย

ด้านกองทัพอิสราเอลระบุว่า ได้โจมตี “เป้าหมายกลุ่มก่อการร้าย” ของฮามาส และผู้นำระดับสูงของฮามาสหลายคนเสียชีวิตในการโจมตี

หลังจากการหยุดยิvที่เกิดความสงบเกิดขึ้นชั่วขณะ การโจมตีของอิสราเอลครั้งนี้ถือเป็นครั้งรุนแรงที่สุดครั้งหนึ่งในกาซานับตั้งแต่ฮามาสโจมตีอิสราเอลเมื่อวันที่ 7 ต.ค. 2023 และการเริ่มต้นของสงครามนับแต่นั้นมา

ข้อตกลงหยุดยิvกาซามีรายละเอียดอะไรบ้าง ?

การหยุดยิvซึ่งเริ่มต้นเมื่อวันที่ 19 ม.ค. ที่ผ่านมา ประกอบไปด้วย 3 ระยะ เนื้อหาของข้อตกลงเป็นการแลกเปลี่ยนตัวประกันที่ฮามาสควบคุมตัวไว้กับนักโทษปาเลสไตน์ที่ถูกคุมขังในอิสราเอล ด้วยเป้าหมายสุดท้ายคือการยุติสงคราม

and continue learningเรื่องแนะนำ

Discontinuance of เรื่องแนะนำ

ในการหยุดยิvระยะแรก ฮามาสปล่อยตัวประกันอิสราเอลที่ยังมีชีวิตออกมา 25 คน รวมถึงร่างของตัวประกันที่เสียชีวิตอีก 8 ราย เพื่อแลกกับนักโทษปาเลสไตน์ 1,800 คน ขณะเดียวกัน กองทัพอิสราเอลได้ถอนกำลังออกจากพื้นที่ที่มีประชากรในฉนวนกาซาเพื่อเปิดทางให้ชาวปาเลสไตน์ที่พัลดถิ่นฐานได้กลับสู่บ้านของตัวเอง

การเจรจาการหยุดยิvในระยะที่สองมีกำหนดเริ่มต้นในวันที่ 4 ก.พ. แต่กลับไม่มีการเจรจาเกิดขึ้น ซึ่งเป้าหมายของการหยุดยิvระยะที่สองคือการหยุดยิvอย่างถาวร และทหารอิสราเอลต้องถอนกำลังทั้งหมดออกจากกาซา ขณะที่ฮามาสต้องคืนตัวประกันกลับคืนให้อิสราเอลทั้งหมด

ส่วนการหยุดยิvระยะที่สามหรือระยะสุดท้ายจะเป็นขั้นที่ฮามาสต้องส่งร่างไร้ชีวิตของตัวประกันคืนทั้งหมดและเริ่มการฟื้นฟูฉนวนกาซาซึ่งคาดว่าจะต้องใช้เวลานานหลายปี

ที่มาของภาพ : Getty Photos

เกิดอะไรขึ้นกับการหยุดยิvตั้งแต่เดือน มี.ค. เป็นต้นมา ?

อิสราเอลได้ปิดกั้นความช่วยด้านมนุษยธรรมทั้งหมดที่จะเข้าไปยังฉนวนกาซาตั้งแต่วันที่ 2 มี.ค. ที่ผ่านมา และยังกดดันให้ฮามาสยอมรับแผนการขยายการหยุดยิvของสหรัฐฯ ซึ่งเสนอโดยรัฐบาลโดนัลด์ ทรัมป์ ตามแผนการนี้ ตัวประกันครึ่งหนึ่งจะต้องได้รับการปล่อยตัวตั้งแต่ช่วงแรกและอีกครึ่งหนึ่งจะถูกปล่อยตัวในช่วงสุดท้ายของการหยุดยิv

อย่างไรก็ตาม ฮามาสยืนกรานว่าการเจรจาระยะที่สองจะต้องดำเนินต่อไปโดยย้ำถึงการหยุดยิvตามข้อตกลงชุดเดิมที่ได้รับการเห็นชอบจากอดีตประธานาธิบดี โจ ไบเดน

นอกจากนี้ยังเกิดความไม่เห็นพ้องกันของแต่ละฝ่ายเกี่ยวกับจำนวนตัวประกันที่จะได้รับการปล่อยตัวครั้งถัดไป รวมถึงเงื่อนเวลาที่ทหารอิสราเอลจะถอนกำลังออกจากกาซา

“เราได้เห็นข้อเสนอหลายข้อจากอิสราเอส ฮามาส และตัวกลางในการเจรจา และทั้งหมดผสมปนเปกัน” แอดนัน เอล-เบิร์ช ผู้สื่อข่าวบีบีซี แผนกภาษาอาหรับในกาซา กล่าว

การหยุดยิvยุติลงแล้วหรือไม่ ?

เวลาจะเป็นตัวบ่งชี้ว่าการโจมตีของอิสราเอลเป็นปฏิบัติการอย่างจำกัดเพื่อพยายามกดดันฮามาสในการเจรจาหยุดยิvหรือไม่ หรือเป็นการเริ่มต้นกลับมาสู่สงครามอีกครั้ง

อิสราเอลกล่าวหาว่าฮามาสปฏิเสธการขยายช่วงเวลาหยุดยิv “อย่างซ้ำแล้วซ้ำเล่า” โดยโอเรน มาร์มอร์สตีน โฆษกกระทรวงการต่างประเทศอิสราเอล ระบุว่า “จากจุดนี้เป็นต้นไป อิสราเอสจะต่อต้านฮามาสโดยการเพิ่มความเข้มข้นของปฏิบัติการทางทหาร”

เขากล่าวด้วยว่า อิสราเอสเห็นชอบต่อข้อเสนอเรื่องการขยายช่วงเวลาหยุดยิvอย่างเป็นรูปธรรม แต่ “ฮามาสกลับบอกว่าไม่ ดังนั้น เมื่อไม่มีทางเลือกอื่น” กองทัพอิสราเอลจึงเปิดการโจมตีกาซา

ที่มาของภาพ : Getty Photos

เมื่อถามว่าการเจรจาหยุดยิv “เป็นหมัน” เพราะการโจมตีเหล่านี้หรือไม่ โฆษกกระทรวงการต่างประเทศอิสราเอลบอกว่า การหยุดยิvยุติลงไปแล้วเมื่อสองสัปดาห์ครึ่งที่แล้ว

“การหยุดยิvที่ได้รับการเห็นชอบเกิดขึ้นเป็นเวลา 42 วัน ตามข้อตกลง จะไม่มีช่วงเวลาเปลี่ยนผ่านอย่างอัตโนมัติระหว่างระยะที่หนึ่งกับระยะที่สอง” เขากล่าว

ด้านอิสราเอล แคตซ์ รัฐมนตรีกลาโหมของอิสราเอลกล่าวเมื่อวันจันทร์ (17 มี.ค.) ว่าอิสราเอลจะสู้รบในฉนวนกาซาต่อไป “ตราบใดที่ตัวประกันทั้งหมดยังไม่ได้ถูกส่งคืนกลับมาและเป้าหมายในการทำสงครามของเรายังไม่บรรลุ”

ด้านฮามาสระบุว่า ตัวกลางการเจรจาควรให้อิสราเอลแสดงความรับผิดชอบต่อการ “ละเมิดและการคว่ำ” ข้อตกลงการหยุดยิv

อย่างไรก็ตาม ยังมีความหวังว่าตัวกลางการเจรจาอาจนำทั้งสองฝ่ายกลับมาสู่โต๊ะเจรจาได้ โดยฮามาสอาจกำลังเตรียมปล่อยตัวประกันอิสราเอลที่ยังมีชีวิตอยู่รวมทั้งร่างตัวประกันที่เสียชีวิตเพื่อเป็นการกลับสู่การเจรจา ตามการรายงานของผู้สื่อข่าวบีบีซี แผนกภาษาอาหรับ

สถานการณ์ด้านมนุษยธรรมในกาซาตอนนี้เป็นอย่างไร ?

การกลับมาเปิดการโจมตีของกองกำลังป้องกันอิสราเอส (IDF) อีกครั้งเกิดขึ้นในช่วงการถือศีลอดในเดือนรอมฎอนของชาวมุสลิม ซึ่งขณะนั้นประชาชนในกาซาจำนวนมากกำลังรับประทานมื้ออาหารก่อนพระอาทิตย์ขึ้นหรือที่เรียกว่า ซูโฮร์ (Suhoor) กับครอบครัว

“สัญญาณมื้ออาหารซูโฮร์ยังไม่ทันจบ ทันใดนั้นบ้านก็ถล่มลงมาทับเรา เศษซากต่าง ๆ หล่นลงมาจากทุกทิศทุกทาง” ครอบครัวเซน อัล-ดิน กล่าวกับบีบีซีนิวส์แผนกภาษาอาหรับ

ก่อนหน้านี้อิสราเอลได้ตัดการส่งอาหาร ยา เชื้อเพลิง ไฟฟ้า และสิ่งจำเป็นอื่น ๆ ไปยังผู้อยู่อาศัยราว 2 ล้านคนในฉนวนกาซาตั้งแต่วันที่ 2 มี.ค. เป็นต้นมา ขณะเดียวกัน แม้กระทั่งก่อนการโจมตีครั้งล่าสุด ก็มีการประเมินว่าอาคารสิ่งปลูกสร้างราว 70% ก็ถูกทำลายเสียหาย

ที่มาของภาพ : Getty Photos

มูฮันนาด ฮาดี ผู้ประสานองค์การสหประชาชาติประจำดินแดนปาเลสไตน์ที่ถูกยึดครอง เรียกสถานการณ์นี้ว่า “ไม่มีสามัญสำนึก”

ด้านเนบาล ฟาร์ซักห์ โฆษกสภาเสี้ยววงเดือนแดงแห่งปาเลสไตน์ ซึ่งประจำอยู่ที่เขจเวสต์แบงก์ บอกกับบีบีซีว่า โรงพยาบาลต่าง ๆ ล้วนเต็มไปด้วยผู้บาดเจ็บนับร้อยรายที่ถูกส่งตัวเข้ามาพร้อมกัน ผู้บาดเจ็บมีทั้งบาดแผลถูกเผาไหม้และกระดูกหัก และมีหลายคนที่รอเข้ารับการผ่าตัด ตามการเปิดเผยของโมฮัมเหม็ด ซาควอต อธิบดีฝ่ายโรงพยาบาลในกาซา กล่าว

“การโจมตีเกิดขึ้นกะทันหันมากจนจำนวนบุคลากรทางการแพทย์ที่มีอยู่ไม่เพียงพอต่อขนาดความรุนแรงของการโจมตี และทีมเสริมถูกเรียกตัวเข้ามาช่วยในทันที” เขากล่าว

บีบีซีแผนกภาษาอาหรับได้พูดคุยกับน้องสาวของอาเหม็ด โมอิน อัล-จัมลา ซึ่งถูกช่วยออกมาจากใต้ซากอาคารที่ถล่มและมีอาการกระดูกหักหลายส่วนตามร่างกาย โดยน้องสาวของเขาบอกว่า อาเหม็ดยังต้องรอคิวการเข้าห้องผ่าตัดโดยตอนนี้เขานอนรออยู่กับพื้นโรงพยาบาล

ตั้งแต่การโจมตี กองกำลังอิสราเอลได้ประกาศคำสั่งอพยพในกาซาและแนะให้ประชาชนมุ่งหน้าไปที่ข่าน ยูนิส ทางตอนใต้ของกาซาหรือไม่ก็ทางตะวันตกของกาซา ซิตี

เกิดอะไรขึ้นกับตัวประกันอิสราเอล ?

ทำเนียบนายกรัฐมนตรีอิสราเอล ระบุว่าหนึ่งในเหตุผลของการโจมตีคือเพื่อตอบโต้ที่ฮามาส “ปฏิเสธหลายครั้งที่จะปล่อยตัวประกัน” ซึ่งตอนนี้ยังคงมีตัวประกันที่ถูกควบคุมตัวอยู่ในกาซาอีก 59 คน ตามการเปิดเผยของอิสราเอล โดยเชื่อว่าในจำนวนนี้เป็นตัวประกันที่ยังมีชีวิตอยู่ 24 คน

กลุ่มตัวแทนของครอบครัวตัวประกันได้กล่าวหารัฐบาลอิสราเอลว่าเลือกที่จะ “สละตัวประกัน” ด้วยการเปิดการโจมตีครั้งใหม่

“ความกลัวที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของชาวอิสราเอล คนที่ถูกลักพาตัว และครอบครัว คนที่ถูกลักพาตัวมันกลายเป็นจริง” แถลงการณ์จากกลุ่มครอบครัวตัวประกันระบุ โดยพวกเขาเริ่มจัดการประท้วงครั้งใหม่ทั่วอิสราเอลแล้ว

ที่มาของภาพ : Getty Photos

“ไม่มีทางเลือกที่ดีเลยที่นี่สำหรับอิสราเอล” มิเชล โอเรน อดีตทูตอิสราเอลประจำสหรัฐฯ กล่าวกับรายการทูเดย์ ทางสถานีวิทยุบีบีซี เรดิโอ โฟร์

“มันเป็นทางเลือกระหว่างอะไรบางอย่างที่แย่กับบางอย่างที่เลวร้ายกว่าเพราะว่า หากคุณกดดันทางการทหารต่อฮามาสเพื่อให้ปล่อยตัวประกัน ในความเป็นจริงแล้วนั่นหมายถึงพวกเขายิvตัวประกัน”

“ดังนั้น การกลับมามีปฏิบัติการทางทหารครั้งใหม่ โดยพื้นฐานแล้วมันคือการที่อิสราเอลกำลังเสี่ยงที่จะส่งให้ตัวประกันที่ยังมีชีวิตไปเสียชีวิต”

ด้านฮามาสกล่าวโทษอิสราเอลว่าเป็นเหตุที่ทำให้ตัวประกันหลายคนในกาซาเสียชีวิต และบอกว่า การตัดสินใจของรัฐบาลอิสราเอลในการเปิดการโจมตีครั้งใหม่ได้นำพาให้เหล่าตัวประกันเดินไปสู่ “ชะตากรรมที่คาดเดาไม่ได้”

ประเทศอื่นมีปฏิกิริยาต่อเหตุการณ์นี้อย่างไร ?

สหรัฐอเมริกายืนยันว่าอิสราเอลได้แจ้งต่อทำเนียบขาวล่วงหน้าก่อนการโจมตี โดย ไบรอัน ฮิวจส์ โฆษกสภาความมั่นคงแห่งชาติสหรัฐฯ บอกว่า “ฮามาสควรปล่อยตัวประกันออกมาเพื่อขยายการหยุดยิvออกไป แต่กลับปฏิเสธและเลือกสงครามแทน” เขากล่าว

ด้านอียิปต์ ซึ่งเป็นตัวกลางการเจรจาอีกชาติเรียกการโจมตีของอิสราเอลว่า “การละเมิดอย่างโจ่งแจ้ง” ต่อการหยุดยิv และ “การยกระดับที่อันตราย” ตามคำกล่าวของ ทามิม คาลลาฟ โฆษกกระทรวงการต่างประเทศอียิปต์

จีน แสดง “ความกังวลอย่างยิ่ง” ต่อสถานการณ์นี้ ตามการแถลงของ เหมา หนิง โฆษกกระทรวงการต่างประเทศ และเรียกร้องให้ทั้งสองฝ่าย “หลีกเลี่ยงการกระทำใด ๆ ที่อาจนำไปสู่ความรุนแรง”

ทางด้านนายดมิทรี เพซคอฟ โฆษกรัฐบาลรัสเซีย กล่าวว่าสถานการณ์มีความน่ากังวล และกล่าวถึงเหตุการณ์นี้ว่าเป็น “การยกระดับของความตึงเครียดที่วนกลับมาอีกครั้ง”

นายอันโตนิโอ กูเตอร์เรส เลขาธิการองค์การสหประชาชาติ กล่าวว่า เขา “ตกใจ” ต่อการโจมตีครั้งนี้ และเรียกร้องอย่างหนักแน่นว่า การหยุดยิvจะต้องได้รับการปฏิบัติตาม

จะเกิดอะไรขึ้นต่อไป ?

ที่มาของภาพ : Getty Photos

บทวิเคราะห์โดย มูฮันนาด ตูตุนจิ ผู้สื่อข่าวบีบีซี แผนกภาษาอาหรับ ประจำนครเยรูซาเล็ม

แหล่งข่าวในทำเนียบนายกรัฐมนตรีอิสราเอลระบุวา การกลับมาโจมตีกาซาอีกครั้งของอิสราเอลมีเป้าประสงค์เพื่อกดดันฮามาสให้ยอมรับข้อเสนอของ สตีฟ วิตคอฟฟ์ ทูตสหรัฐฯ ประจำตะวันออกกลาง

มีการสนับสนุนที่สำคัญยิ่งต่อรัฐบาลนายเนทันยาฮู รวมทั้งการสนับสนุนจากพรรคร่วมรัฐบาลที่ต้องการให้กลับสู่สงคราม

การที่ตอนนี้กองกำลังป้องกันอิสราเอล (IDF) มีอียาล ซาเมียร์ เป็นผู้บัญชาการคนใหม่ ซึ่งเขาได้รับการสนับสนุนจากเนทันยาฮู ทำให้ไม่มีฝ่ายที่คัดค้านเนทันยาฮูหลงเหลืออยู่ในกองทัพอีกต่อไปที่จะคัดค้านแผนการของเขา ซึ่งต่างจากการบริหารกองทัพก่อนหน้านี้ภายใต้ผู้บัญชาการอีกคน

เมื่อไม่นานมานี้นายเนทันยาฮูเผชิญกับความท้าทายครั้งใหญ่ภายในรัฐบาลของเขา อันได้แก่ความเห็นต่างเกี่ยวกับเรื่องงบประมาณแห่งชาติ และประเด็นที่เป็นที่ถกเถียงเรื่องการเกณฑ์ชาวยิวออร์โธดอกซ์สุดโต่งให้มาเป็นทหาร

ในขณะที่เป้าหมายของอิสราเอลในการทำสงครามคือ การนำตัวประกันกลับมาและกำจัดฮามาส การกลับมาเริ่มทำสงครามอีกครั้งยังเป็นการเอาใจพันธมิตรฝ่ายขวาสุดโต่งของเนทันยาฮู ซึ่งจะช่วยเพิ่มเสถียรภาพให้กับพรรคร่วมรัฐบาลของเขา