ข้อตกลงหยุดxิงในฉนวนกาซาจะออกมาในรูปแบบใด และมีแนวโน้มจะถูกระงับอีกครั้งหรือไม่ ?

Article files

Creator, เจเรมี เฮาเวล
Role, บีบีซี เวิลด์ เซอร์วิส
เมื่อ 9 ชั่วโมงที่แล้ว

ประเทศกาตาร์ในฐานะผู้ไกล่เกลี่ยระหว่างอิสราเอลและฮามาสเพื่อยุติสงครามในฉนวนกาซา ระบุว่าข้อตกลงหยุดxิงระหว่างสองฝ่ายอาจได้รับความเห็นชอบ “เร็ว ๆ นี้” โดยร่างข้อตกลงหยุดxิงในขั้นสุดท้ายกำลังอยู่ระหว่างการเจรจาในกรุงโดฮาของกาตาร์

มาเจด อัล-อันซารี โฆษกกระทรวงการต่างประเทศของกาตาร์ บอกกับผู้สื่อข่าวว่า ประเด็นสำคัญในการเจรจาหยุดxิงได้รับการปรับแก้แล้วในช่วงไม่กี่สัปดาห์ที่ผ่านมา และร่างข้อตกลงหยุดxิงได้ถูกส่งไปยังสองฝ่ายแล้ว ทั้งอิสราเอลและฮามาส

ทว่าแผนการสงบศึกจะออกมามีหน้าตาอย่างไร และมีแนวโน้มที่จะถูกระงับอีกครั้งหรือไม่

ทางรัฐบาลอิสราเอลเคยบอกกับบีบีซีว่า ฮามาสและกลุ่มพันธมิตรจะส่งคืนตัวประกันอิสราเอลจำนวน 33 คนออกมาจากฉนวนกาซา

ขณะเดียวกัน บีบีซีได้พูดคุยกับทางการปาเลสไตน์ซึ่งระบุว่าอิสราเอลยินยอมส่งมอบตัวนักโทษชาวปาเลสไตน์ 1,000 คน โดยในจำนวนนี้มีผู้ที่ต้องโทษมาแล้วเกินกว่า 15 ปีราว 190 คน โดยฮามาสจะปล่อยตัวประกันซึ่งมีทั้งผู้หญิง คนชรา คนป่วยหรือผู้บาดเจ็บ เพื่อเป็นการแลกเปลี่ยน

เรื่องแนะนำ

Ruin of เรื่องแนะนำ

แหล่งข่าวจากปาเลสไตน์กล่าวด้วยว่า พลเรือนบางส่วนที่อาศัยในฉนวนกาซาแต่ต้องพลัดถิ่นฐานไปจะได้รับอนุญาตให้กลับบ้านเช่นกัน

ในช่วงเวลานี้ เป็นที่คาดหมายว่าทั้งสองฝ่ายจะเจรจาเงื่อนไขข้อตกลงสันติภาพถาวรกัน แต่ถึงขณะนี้ยังไม่มีข้อตกลงใด ๆ ในเรื่องนี้ออกมา

เงื่อนไขในข้อตกลงสันติภาพมีอะไรบ้าง ?

เงื่อนไขกว้าง ๆ ของข้อตกลงสันติภาพถูกร่างโดยสหรัฐอเมริกาเมื่อเดือน พ.ค. 2024 ตัวแทนผู้เจรจาจากฝ่ายอิสราเอลและฮามาสได้หารือทางอ้อมในกรุงปารีสของฝรั่งเศส กรุงไคโรของอียิปต์ และกรุงโดฮาของกาตาร์ โดยมีนักการทูตอียิปต์และสหรัฐฯ เป็นตัวกลาง

เมื่อคืนวันจันทร์ที่ผ่านมา (13 ม.ค.) ประธานาธิบดีโจ ไบเดน ของสหรัฐฯ กล่าวว่าข้อเสนอสามขั้นตอนที่เขาชี้แจงเมื่อเดือน พ.ค. ในที่สุดก็ “ใกล้จะเป็นจริง” แล้ว

อิสราเอลต้องการให้การส่งคืนตัวประกันเป็นส่วนหนึ่งของข้อตกลงสันติภาพ

ระยะที่หนึ่ง: หยุดxิง 42 วัน

จากการเปิดเผยของเจ้าหน้าที่ทางการปาเลสไตน์ที่พูดคุยกับบีบีซี ในวันแรกของการหยุดxิง ฮามาสจะปล่อยตัวประกัน 3 คน

มีรายงานว่าหลังจากนั้น อิสราเอลจะเริ่มถอนทหารออกจากเขตที่มีประชากรอยู่อาศัยในพื้นที่ฉนวนกาซา รวมทั้งพื้นที่ระเบียงเนตซาริม (Netzarim Hall)

หนึ่งสัปดาห์ต่อมา มีรายงานว่าฮามาสจะต้องปล่อยตัวประกันอีก 4 คน และอิสราเอลจะอนุญาตให้พลเรือนกาซาที่พลัดถิ่นฐานและปัจจุบันอพยพมาอยู่ทางตอนใต้ได้เดินทางกลับบ้านที่อยู่ในพื้นที่ทางตอนเหนือของกาซา

พลเรือนกาซาที่เดินเท้าจะต้องใช้เส้นทางเลียบชายฝั่ง ส่วนคนที่ใช้ยานพาหนะหรือพาหนะขนาดเล็ก จะสามารถเดินทางผ่านพื้นที่ใจกลางฉนวนกาซาโดยใช้ถนนที่คู่ขนานกับถนนซาลาห์ อัล-ดิน ได้

ในขั้นนี้ มีรายงานว่าทหารอิสราเอลจะยังคงตรึงกำลังอยู่ที่ระเบียงฟิลาเดลฟี (Philadelphi Hall) ซึ่งอยู่ขนานกับพื้นที่ชายแดนกาซาและอียิปต์

ตามรายงานของสำนักข่าวรอยเตอร์ ทหารบางส่วนจะถอนกำลังจากบางพื้นที่ของฉนวนกาซาในช่วงวันแรก ๆ ที่ตกลงหยุดxิง

จุดผ่านแดนราฟาห์ระหว่างกาซาและอียิปต์จะทยอยเปิดเพื่อให้ผู้บาดเจ็บและผู้ป่วยเดินทางออกจากกาซา

นอกจากนี้ ยังมีรายงานข่าวว่าอิสราเอลจะยังคงตรึงพื้นที่กันชนไว้ 800 เมตร ตามแนวชายแดนอิสราเอลกับพื้นที่ฝั่งตะวันออกและตอนเหนือของกาซา

เมื่อถึงขั้นตอนนี้ ฮามาสและกลุ่มพันธมิตรในกาซาอย่างเช่นกลุ่มปาเลสไตน์ อิสลามิก ญิฮาด จะปล่อยตัวประกันอีก 33 คน ตามรายงานข่าว

คาดการณ์ว่าอิสราเอลจะปล่อยตัวนักโทษและผู้ถูกคุมขังชาวปาเลสไตน์ รวมทั้งนักโทษที่ถูกขังมาอย่างยาวนานโทษฐานก่อเหตุโจมตีร้ายแรง โดยทางการปาเลสไตน์ระบุกับบีบีซีว่า ตัวเลขทั้งหมดอยู่ที่ราว 1,000 คน

รายงานข่าวระบุว่า นักรบกลุ่มฮามาสซึ่งเข้าร่วมก่อเหตุโจมตีอิสราเอลเมื่อวันที่ 7 ต.ค. 2023 จะไม่ได้รับการปล่อยตัว

ในวันที่ 16 ของช่วงหยุดxิง อิสราเอลและฮามาสถูกคาดการณ์ว่าจะเริ่มต้นการเจรจาการหยุดxิงระยะที่สองและระยะที่สามในรายละเอียด

ระยะที่สอง: ปล่อยตัวประกันที่เหลือคืนให้อิสราเอล

ในระยะที่สอง ตัวประกันส่วนที่เหลือที่ยังมีชีวิต ทหารเพศชาย และพลเรือนวัยรุ่นชาย จะได้รับการปล่อยตัว และร่างของตัวประกันที่เสียชีวิตจะถูกส่งมอบ

อิสราเอลระบุว่า ยังมีตัวประกันที่ถูกควบคุมตัวในกาซาอยู่ 94 คน ซึ่งสันนิษฐานว่ามี 34 คนเสียชีวิตไปแล้ว นอกจากนี้ ยังมีชาวอิสราเอลที่ถูกลักพาตัวไปก่อนเกิดสงคราม 4 คน ซึ่งมี 2 คนที่เสียชีวิตไปแล้ว

ข้อตกลงสันติภาพที่ยั่งยืนมีแนวโน้มว่าจะมีรายละเอียดเกี่ยวกับแผนฟื้นฟูฉนวนกาซาขึ้นใหม่ด้วย

ระยะที่สาม: ฟื้นฟูฉนวนกาซา

แผนการหยุดxิงในระยะที่สาม คาดการณ์ว่าจะเป็นเรื่องการฟื้นฟูฉนวนกาซาขึ้นมาใหม่ ซึ่งพื้นที่ส่วนใหญ่ถูกทำลายลงจนเหลือแต่เพียงซากปรักหักพัง

ประเด็นใดบ้างที่ยังตกลงกันไม่ได้

ล่าสุดยังไม่มีข้อตกลงใด ๆ บรรลุระหว่างอิสราเอลและฮามาสในข้อตกลงหยุดxิงระยะที่สองและสาม โดยการเจรจาในขั้นนี้จะเริ่มต้นในวันที่ 16 ของช่วงการหยุดxิงระยะแรก

อย่างไรก็ตาม ยังมีหลายประเด็นที่ติดขัด หนึ่งในนั้นคือคำถามที่ว่าใครจะเป็นผู้ที่ควบคุมและปกครองพื้นที่ฉนวนกาซาในอนาคต

อิสราเอลยืนยันว่า ข้อตกลงสันติภาพที่ยั่งยืนควรจะมีการกำจัดกลุ่มฮามาสออกจากการกุมอำนาจในฉนวนกาซา

อิสราเอลปฏิเสธที่จะให้กลุ่มฮามาสปกครองพื้นที่ฉนวนกาซาอีกต่อไป รวมทั้งปฏิเสธองค์การบริหารปาเลสไตน์หรือพีเอ (Palestinian Authority) ซึ่งปกครองพื้นที่บางส่วนในเขตเวสต์แบงก์ที่อิสราเอลครอบครอง ไม่ให้ปกครองฉนวนกาซาเช่นกัน

นอกจากนี้ อิสราเอลยังต้องการควบคุมเกี่ยวกับเรื่องความมั่นคงปลอดภัยในกาซาต่อไปหลังจากความขัดแย้งยุติลงแล้ว

อย่างไรก็ตาม อิสราเอลกำลังทำงานร่วมกับสหรัฐฯ และสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ เพื่อวางแผนเกี่ยวกับหน่วยบริหารที่จะมาปกครองพื้นที่ฉนวนกาซาเป็นการชั่วคราวระหว่างที่องค์การบริหารปาเลสไตน์กำลังถูกปฏิรูป และหลังจากนั้นองค์กรที่จะจัดตั้งขึ้นใหม่นี้จะทำหน้าที่เป็นรัฐบาลถาวรของฉนวนกาซา

ทางด้านฮามาสอาจจะวิตกว่า อิสราเอลอาจกีดกันไม่ให้ฮามาสเป็นส่วนหนึ่งของข้อตกลงสันติภาพถาวร หลังจากปล่อยตัวประกันชุดแรกไปแล้วในช่วงระยะแรกของการหยุดxิง

แม้ว่านายเบนจามิน เนทันยาฮู นายกรัฐมนตรีอิสราเอล จะเห็นชอบต่อกระบวนการสันติภาพกับฮามาส ทว่าเขาอาจไม่สามารถชักจูงให้คณะรัฐมนตรีส่วนที่เหลือเห็นชอบได้

อิตามาร์ เบน-กวีร์ สมาชิกรัฐสภาอิสราเอลฝ่ายขวา (กลาง) และเบซาเลล สโมตริช (ขวา) แสดงความไม่เห็นด้วยกับเนื้อหาของข้อตกลงสันติภาพล่าสุด

ร่างข้อตกลงสันติภาพฉบับล่าสุดถูกคัดค้านจากนายเบซาเลล สโมตริช รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง และ อิตามาร์ เบน-กวีร์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงความมั่นคงแห่งชาติ

นายสโมตริช ระบุในโพสต์บนโซเชียลมีเดียว่า ข้อตกลงดังกล่าวจะเป็น “หายนะ” สำหรับความมั่นคงของอิสราเอล และเขาปฏิเสธที่จะให้การสนับสนุน

ภาพตัวประกันที่ถูกกลุ่มอฮามาสจับตัวไปถูกฉายขึ้นกำแพงในเขตเมืองเก่าของนครเยรูซาเล็ม เมื่อวันครบรอบ 1 ปีเหตุการณ์โจมตีอิสราเอลของฮามาส

สงครามระหว่างอิสราเอลและฮามาสเริ่มต้นขึ้นจากเหตุการณ์ที่กลุ่มฮามาสบุกโจมตีอิสราเอลเมื่อวันที่ 7 ต.ค. 2023 ซึ่งมีผู้เสียชีวิตจากการโจมตีดังกล่าวราว 1,200 คน และมีตัวประกันถูกจับตัวไป 251 คน

อิสราเอลเปิดปฏิบัติการทางการทหารในฉนวนกาซาเพื่อเป็นการตอบโต้กลุ่มฮามาส

นับจนถึงวันที่ 14 ม.ค. ปีนี้ กระทรวงสาธารณสุขของกาซาที่ควบคุมโดยฮามาส ระบุว่ามีผู้เสียชีวิตจากการสู้รบในฉนวนกาซาแล้วมากกว่า 46,640 คน

การหยุดxิงหมายถึงอะไร ?

จากข้อมูลของสหประชาชาติ ไม่มีคำจำกัดความเดียวและเป็นที่ยอมรับในระดับสากลสำหรับคำว่า “หยุดxิง” แต่ว่าคำนี้จะมาจากคำสั่งทางทหาร ซึ่งตรงข้ามกับคำว่า “เปิดฉากxิง”

คำว่า “หยุดxิง” อาจหมายถึงอะไรก็ตามที่คู่ตรงข้ามในสงครามใช้สำหรับการเจรจาต่อรองของพวกเขา โดยบางครั้งมันอาจถูกเรียกว่า “การพักรบ” หรือ “การสงบศึก” ก็ได้

อย่างไรก็ตาม สหประชาชาติกล่าวว่า มีความแตกต่างระหว่างคำว่า “หยุดxิง” และ “การยุติการสู้รบ” โดยคำหลังมีแนวโน้มที่จะเป็นข้อตกลงอย่างไม่เป็นทางการเพื่อยุติการต่อสู้ ขณะที่คำว่า “หยุดxิง” จะค่อนข้างมีความเป็นทางการมากกว่า และมีการระบุรายละเอียดต่าง ๆ ในข้อตกลงดังกล่าว เช่น