เส้นทางข้อตกลงหยุดยิง อิสราเอล-ฮามาส ก่อนบรรลุดีล เริ่มปล่อยตัวประกัน 19 ม.ค.

ที่มาของภาพ, Reuters

เมื่อ 1 ชั่วโมงที่แล้ว

อิสราเอลและฮามาสบรรลุข้อตกลงหยุดยิงในฉนวนกาซา และเริ่มปล่อยตัวประกันล็อตแรกวันนี้ (19 ม.ค.)

การหยุดยิงมีกำหนดเริ่มต้นขึ้นในเวลา 08.30 น. วันนี้ (19 ม.ค.) ตามเวลาท้องถิ่นในตะวันออกกลาง หรือ 13.30 น. ตามเวลาประเทศไทย

ไม่กี่ชั่วโมงก่อนที่การหยุดยิงมีผล เบนจามิน เนทันยาฮู นายกรัฐมนตรีอิสราเอล ปรากฏตัวในแถลงการณ์ทางโทรทัศน์ในคืนวันเสาร์ตามเวลาท้องถิ่น โดยกล่าวว่า ประเทศของเขาพร้อมกลับไปทำสงครามสู้รบกับฮามาส หากการเจรจาเพื่อข้อตกลงหยุดยิงในระยะที่ 2 ล้มเหลว

เนทันยาฮู กล่าวย้ำว่า นี่เป็นการหยุดยิง “ชั่วคราว” และอิสราเอลสงวนสิทธิ์ในการกลับมาเปิดการโจมตีในฉนวนกาซา และได้รับการสนับสนุนจากนายโดนัลด์ ทรัมป์ ว่าที่ประธานาธิบดีสหรัฐฯ ให้ทำเช่นนั้น

ตอนหนึ่ง เนทันยาฮู ยังได้กล่าวถึงสิ่งที่เขาเรียกว่าความสำเร็จของปฏิบัติการทางทหารของอิสราเอลในช่วง 15 เดือนที่ผ่านมา ซึ่งรวมถึงการสังหาร ยาห์ยา ซินวาร์ ผู้นำกลุ่มฮามาสด้วย

Skip เรื่องแนะนำ and proceed finding outเรื่องแนะนำ

Slay of เรื่องแนะนำ

“เราได้เปลี่ยนโฉมหน้าของตะวันออกกลาง” เนทันยาฮูกล่าว และเสริมว่า ตอนนี้ฮามาส “โดดเดี่ยวอย่างสิ้นเชิง”

เนทันยาฮู ยังบอกว่า อิสราเอลจะไม่ปฏิบัติตามข้อตกลงหยุดยิงจนกว่าจะได้รับรายชื่อของตัวประกันที่ฮามาสจะปล่อยตัว

“อิสราเอลจะไม่ทนต่อการละเมิดข้อตกลง” เขากล่าว

ที่มาของภาพ, Getty Pictures

สื่ออิสราเอลเผยแพร่รายชื่อของตัวประกัน 33 คน ที่จะได้รับการปล่อยตัวจากกลุ่มฮามาส แต่ไม่ได้รับการยืนยันจากทางการ โดยทางการอิสราเอลระบุว่า พวกเขายังไม่ได้รับรายชื่อตัวประกัน 3 คนที่จะได้รับการปล่อยตัวในวันอาทิตย์

เมื่อวันพุธที่ผ่านมา (15 ม.ค.) ฮามาสเปิดเผยว่า อิสราเอลได้โจมตีทางอากาศไปยังพื้นที่เป้าหมายของฮามาสและกลุ่มอิสลามิก ญิฮาด เป็นเหตุให้มีผู้เสียชีวิตกว่า 120 คน

จะเกิดอะไรขึ้นบ้างในช่วงการหยุดยิง

เมื่อวันศุกร์ (17 ม.ค.) รัฐบาลอิสราเอลอนุมัติข้อตกลงหยุดยิงและการปล่อยตัวประกันหลังจากการหารือยาวนานหลายชั่วโมง

ในช่วงไม่กี่สัปดาห์ข้างหน้า ตัวประกันของฝ่ายอิสราเอล 33 คน จะได้รับการปล่อยตัวเพื่อแลกเปลี่ยนกับนักโทษชาวปาเลสไตน์ 1,890 คน

ตามข้อตกลงครั้งนี้ อิสราเอลจะเริ่มต้นถอนทหารออกจากฉนวนกาซา

สำหรับสถานที่ที่ตัวประกันคนแรกจะได้ถูกปล่อยตัวยังไม่ชัดเจน แต่นายทหารระดับสูงของอิสราเอลระบุว่า จุดรับตัวประกัน 3 จุด ได้ถูกจัดเตรียมไว้ในพื้นที่ชายแดนทางตอนเหนือ ตอนกลาง และตอนใต้ของกาซา

ก่อนหน้านี้แหล่งข่าวที่ใกล้ชิดกับกลุ่มฮามาสบอกกับสำนักข่าวเอเอฟพีว่า ตัวประกัน 3 คนแรกที่จะได้รับการปล่อยตัว เป็นผู้หญิงทั้งหมด

หลังจากนั้นในวันที่ 16 ของการหยุดยิง การเจรจาในระยะที่ 2 จะเริ่มต้นขึ้น และจะเน้นที่การบรรลุ “ข้อตกลงถาวรเพื่อยุติสงคราม”

รายละเอียดของการเจรจาระยะที่ 2 ยังมีความไม่แน่นอนและคาดว่าจะเป็นการปล่อยตัวประกันส่วนที่เหลือ ซึ่งรวมทั้งตัวประกันเพศชาย ขณะที่นักโทษชาวปาเลสไตน์ที่ถูกคุมขังในเรือนจำอิสราเอลก็จะได้รับการปล่อยตัวเช่นกัน

การเจรจายังรวมถึงการถอนทหารทั้งหมดของอิสราเอลออกจากฉนวนกาซา และบีบีซีเข้าใจว่าตำรวจฮามาส ซึ่งจะไม่ติดอาวุธเว้นแต่จำเป็น จะจัดการส่งชาวปาเลสไตน์ผู้พลัดถิ่นหลายแสนคนกลับไปยังพื้นที่ทางตอนเหนือของฉนวนกาซา

ส่วนการตกลงหยุดยิงระยะที่ 3 และระยะสุดท้าย จะเกี่ยวข้องกับการฟื้นฟูกาซา ซึ่งในช่วงนี้จะใช้เวลาหลายปี และจะมีการส่งคืนร่างของตัวประกันที่เสียชีวิตด้วย

ย้อนเส้นทางข้อตกลงหยุดยิง อิสราเอล-ฮามาส

ข้อตกลงดังกล่าวเกิดขึ้นหลังจากสองฝ่าย – อิสราเอล กับ ฮามาสซึ่งเป็นกลุ่มติดอาวุธและขบวนการทางการเมืองของปาเลสไตน์ ต่อสู้กันมานาน 15 เดือน

สงครามในฉนวนกาซาเริ่มต้นขึ้นเมื่อนักรบฮามาสหลายร้อยคนเปิดฉากโจมตีชายแดนทางใต้ของอิสราเอลเมื่อ 7 ต.ค. 2023 สังหารผู้คนไปราว 1,200 ราย และจับตัวประกันกว่า 250 รายกลับฉนวนกาซา

อิสราเอลตอบโต้กลับด้วยการปฏิบัติการทางทหาร โดยเริ่มจากการโจมตีทางอากาศทันที ก่อนบุกโจมตีภาคพื้นดินเต็มรูปแบบ 27 ต.ค. 2023 นับจากนั้น อิสราเอลก็โจมตีเป้าหมายทั่วฉนวนกาซาทั้งทางบก ทางทะเล และทางอากาศ ในขณะที่ฮามาสโจมตีอิสราเอลด้วยจรวด

กระทรวงสาธารณสุขของกลุ่มฮามาสในกาซารายงานว่า มีผู้เสียชีวิตจากการโจมตีของอิสราเอลกว่า 46,700 ราย ซึ่งส่วนใหญ่เป็นพลเรือน

ต่อไปนี้คือเหตุการณ์สำคัญในระหว่างการเจรจาเพื่อยุติสงครามระหว่างอิสราเอล-ฮามาสในรอบ 15 เดือน โดยมีสหรัฐฯ อียิปต์ กาตาร์ พยายามรับบทผู้ไกล่เกลี่ยระหว่างอิสราเอลและฮามาส

ที่มาของภาพ, Reuters

อะไรนำไปสู่ข้อตกลงหยุดยิง

2023

7 ต.ค. กลุ่มติดอาวุธฮามาสจำนวนหลายร้อยคนเปิดฉากโจมตีอิสราเอลจากทางตอนใต้ชนิดที่ไม่มีใครคาดคิดมาก่อน โดยบุกทะลุรั้วชายแดนและโจมตีชุมชนใกล้เคียง สถานีตำรวจ และฐานทัพทหาร มีผู้เสียชีวิตประมาณ 1,200 คน และจับตัวประกัน 251 คนกลับไปยังฉนวนกาซา นอกจากนี้ กลุ่มฮามาสยังยิงจรวดหลายพันลูกเข้าไปในอิสราเอล ทำให้กองทัพอิสราเอลตอบโต้กลับทันควัน ด้วยการโจมตีทางอากาศและปืนใหญ่ใส่กาซา

27 ต.ค. อิสราเอลบุกกาซาจากภาคพื้นดิน โดยกองทัพอิสราเอลเดินหน้ากวาดล้างกาซา ทำให้ประชากรกว่า 2.3 ล้านคนต้องกลายเป็นผู้พลัดถิ่น และมีผู้คนกว่า 46,000 คนถูกสังหาร ตามข้อมูลกระทรวงสาธารณสุขของกลุ่มฮามาส

21 พ.ย. ข้อตกลงที่จัดทำขึ้นโดยสหรัฐฯ กาตาร์ และอียิปต์ ทำให้กลุ่มฮามาสยอมปล่อยตัวประกัน 105 คน เพื่อแลกกับนักโทษชาวปาเลสไตน์ประมาณ 240 คนที่ถูกคุมขังอยู่ภายในเรือนจำของอิสราเอล ในช่วงหยุดยิงนาน 1 สัปดาห์ ทว่าอิสราเอลและฮามาสต่างกล่าวโทษกันไปมาว่าเป็นสาเหตุที่ทำให้ข้อตกลงหยุดยิงล้มเหลว

28 ธ.ค. การทูตแบบเดินสายเจรจาไป-มา (shuttle deplomacy) เกี่ยวกับข้อตกลงหยุดยิงและปล่อยตัวตัวประกันฉบับใหม่เริ่มต้นขึ้น

2024

31 พ.ค. ประธานาธิบดีโจ ไบเดน แห่งสหรัฐฯ ร่างข้อเสนอของอิสราเอลสำหรับการหยุดยิง 3 ระยะเพื่อแลกกับการปล่อยตัวประกันชาวอิสราเอล ทั้งนี้ข้อเสนอดังกล่าวเป็นพื้นฐานของข้อตกลงที่ตกลงกันในอีก 8 เดือนต่อมา

10 มิ.ย. คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติผ่านมติสนับสนุนแผนการหยุดยิง

31 ก.ค. การเจรจาถูกระงับลงหลังจากที่อิสราเอลลอบสังหาร อิสมาอิล ฮานิเยห์ ผู้นำทางการเมืองและหัวหน้าคณะเจรจาของฮามาส ในกรุงเตหะราน เมืองหลวงของอิหร่าน ก่อนที่การเจรจาจะกลับมาดำเนินต่อในอีก 2 สัปดาห์ต่อมา โดยในช่วงแรกไม่มีตัวแทนกลุ่มฮามาสเข้าร่วมแต่อย่างใด

17 ต.ค. กองกำลังอิสราเอลสังหาร ยาห์ยา ซินวาร์ ผู้นำกลุ่มฮามาสในฉนวนกาซาตอนใต้ โดย เบนจามิน เนทันยาฮู นายกรัฐมนตรีอิสราเอล เรียกเหตุการณ์นี้ว่า “จุดเริ่มต้นของจุดจบ” ของสงคราม

9 พ.ย. หลังจากไม่มีความคืบหน้ามาหลายเดือน กาตาร์ระงับความพยายามในการเป็นตัวกลางในการเจรจาระหว่าง 2 ฝ่าย โดยกล่าวว่าอิสราเอลและฮามาสจำเป็นต้องเปลี่ยนจุดยืน ทั้ง 2 ฝ่ายต่างตำหนิซึ่งกันและกันสำหรับความขัดแย้งที่เกิดขึ้น

20 พ.ย. สหรัฐฯ ใช้สิทธิยับยั้งร่างมติคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติที่เรียกร้องให้หยุดยิงทันที โดยระบุว่า “ละทิ้ง” ความจำเป็นในการ “เชื่อมโยงการหยุดยิงกับการปล่อยตัวประกัน”

27 พ.ย. อิสราเอลตกลงหยุดยิงกับเลบานอน เพื่อยุติความขัดแย้งที่ดำเนินมา 13 เดือนกับกลุ่มติดอาวุธฮิซบอลเลาะห์ ซึ่งเป็นพันธมิตรสำคัญของฮามาส ข้อตกลงนี้จุดประกายความหวังให้กับข้อตกลงในกาซาอีกครั้ง โดยประธานาธิบดีไบเดนกล่าวว่าเขาจะผลักดันอีกครั้งกับมหาอำนาจในภูมิภาค

2 ธ.ค. ว่าที่ประธานาธิบดีสหรัฐฯ คนที่ 47 โดนัลด์ ทรัมป์ กล่าวว่า “จะต้องเจอเรื่องเลวร้ายมากมาย” หากตัวประกันที่ยังถูกกักขังอยู่ในกาซาไม่ได้รับการปล่อยตัวภายในเวลาที่เขาหวนคืนสู่ทำเนียบขาวในวันที่ 20 ม.ค. 2025

17 ธ.ค. เจ้าหน้าที่ระดับสูงของปาเลสไตน์กล่าวว่า การเจรจาทางอ้อมอยู่ใน “ขั้นตอนสุดท้ายและเด็ดขาด” ในขณะที่รัฐมนตรีกลาโหมอิสราเอลกล่าวว่าข้อตกลงใกล้ความเป็นจริงมากกว่าที่เคย

2025

13 ม.ค. ไบเดน และ เนทันยาฮู พูดคุยทางโทรศัพท์เกี่ยวกับการเจรจา ในช่วงสัปดาห์สุดท้ายที่ ไบเดน ยังอยู่ในตำแหน่งผู้นำสหรัฐฯ หลังจาก แอนโทนี บลิงเคน รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ กล่าวว่า ข้อตกลงนั้น “ใกล้สำเร็จ” และเขาหวังว่าจะ “บรรลุข้อตกลง” ได้ก่อนที่ทรัมป์จะเข้ารับตำแหน่ง

15 ม.ค. นายกรัฐมนตรีกาตาร์เปิดเผยว่า อิสราเอลและฮามาสบรรลุข้อตกลงในการหยุดยิงและปล่อยตัวประกันในกาซา และข้อตกลงดังกล่าวจะมีผลบังคับใช้ในวันที่ 19 ม.ค. ส่วนประธานาธิบดีไบเดนกล่าวว่าจะ “ยุติการสู้รบในกาซา เพิ่มความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมที่จำเป็นอย่างยิ่งแก่พลเรือนชาวปาเลสไตน์ และทำให้ตัวประกันได้กลับไปใช้ชีวิตกับครอบครัวของพวกเขาอีกครั้ง”