เหตุใดกาตาร์ถอนตัวจากการเป็นตัวกลางเจรจาสันติภาพระหว่างอิสราเอลกับฮามาส
ที่มาของภาพ, Getty Photos
Article data
- Creator, เจเรมี โฮเวลล์
- Position, บีบีซี เวิลด์ เซอร์วิส
รัฐบาลกาตาร์เปิดเผยว่า ต้องชะลอการทำหน้าที่เป็นตัวกลางในการเจรจาข้อตกลงสันติภาพระหว่างอิสราเอลและฮามาส เนื่องจากแต่ละฝ่ายไม่มีความเต็มใจที่จะเจรจา
มีรายงานด้วยว่า ทางกาตาร์กำลังอยู่ภายใต้แรงกดดันจากสหรัฐอเมริกา ให้ปิดสำนักงานของฮามาสที่ตั้งอยู่ในประเทศ
รัฐขนาดเล็กและร่ำรวยแห่งนี้ได้เสนอตัวรับบทบาทในฐานะผู้สร้างสันติภาพในตะวันออกกลาง แต่พบว่า มันเป็นเรื่องยากที่จะไกล่เกลี่ยการหยุดยิงที่เกิดขึ้นในความขัดแย้งระหว่างอิสราเอลและฮามาส ซึ่งกำลังดำเนินอยู่ในปัจจุบัน
กาตาร์กลายเป็นผู้ไกล่เกลี่ยสันติภาพหลักของตะวันออกกลางได้อย่างไร ?
กาตาร์เป็นประเทศเล็ก ๆ ในอ่าวเปอร์เซีย ครอบคลุมพื้นที่ 11,600 ตารางกิโลเมตร แต่ส่งออกก๊าซธรรมชาติได้จำนวนมาก จนมีรายได้ต่อหัวสูงเป็นอันดับ 6 ของโลก โดยรัฐบาลเลือกบทบาทเป็นผู้สร้างสันติภาพระหว่างประเทศ และในห้วง 2 ทศวรรษที่ผ่านมา พวกเขาได้ไกล่เกลี่ยการหยุดยิงและทำให้เกิดข้อตกลงสันติภาพระหว่างฝ่ายต่าง ๆ ที่ทำให้เกิดสงครามในตะวันออกกลาง ยุโรป และแอฟริกา อยู่หลายครั้ง
ที่มาของภาพ, Getty Photos
กาตาร์ยังเป็นเจ้าภาพการเจรจาระหว่างอิสราเอลและฮามาส จนทำให้เกิดการหยุดยิงชั่วคราวเมื่อเดือน พ.ย. 2023 ซึ่งตัวประกันชาวอิสราเอลจำนวน 105 คน ถูกแลกเปลี่ยนกับนักโทษชาวปาเลสไตน์จำนวน 240 คน
Skip เรื่องแนะนำ and proceed readingเรื่องแนะนำ
Stop of เรื่องแนะนำ
ในปี 2020 กาตาร์ได้ไกล่เกลี่ยให้เกิดข้อตกลงสันติภาพระหว่างตาลีบันและสหรัฐฯ เพื่อยุติสงครามที่ยาวนานกว่า 2 ทศวรรษในอัฟกานิสถาน สิ่งนี้จบลงด้วยการที่สหรัฐฯ และพันธมิตรถอนกำลังออกไป และปล่อยให้ตาลีบันเข้ายึดอำนาจในประเทศ
กาตาร์ยังทำหน้าที่เป็นผู้ไกล่เกลี่ยในข้อตกลงแลกเปลี่ยนนักโทษระหว่างสหรัฐฯ และอิหร่านในปี 2023 โดยในปีเดียวกัน ยังเป็นตัวกลางในการเจรจาระหว่างรัสเซียกับยูเครน เพื่อนำเด็กชาวยูเครนที่ถูกนำตัวไปยังรัสเซียกลับมายังประเทศมาตุภูมิ ขณะที่ความขัดแย้งยังคงดำเนินอยู่
ในปี 2020 กาตาร์ยังเป็นตัวกลางให้เกิดการเจรจาหยุดยิงระหว่างรัฐบาลชาดและกลุ่มต่อต้าน 40 กลุ่ม นอกจากนี้ในปี 2010 กาต้าร์ยังเป็นผู้ดูแลข้อตกลงสันติภาพระหว่างรัฐบาลซูดานและกลุ่มติดอาวุธในจังหวัดดาร์ฟูร์ซึ่งตั้งอยู่ทางตะวันตกของประเทศ
เหตุใดกาตาร์จึงรับบทบาทเป็นผู้สร้างสันติภาพ ?
ที่มาของภาพ, Getty Photos
รัฐบาลกาตาร์ได้บัญญัติบทบาทของประเทศให้เป็นผู้สร้างสันติภาพไว้ในรัฐธรรมนูญ มาตรา 7 ซึ่งระบุว่า “นโยบายต่างประเทศของรัฐอยู่บนหลักการเสริมสร้างสันติภาพและความมั่นคงระหว่างประเทศ โดยการส่งเสริมการแก้ไขข้อพิพาทระหว่างประเทศอย่างสันติ”
กาตาร์ไม่เพียงแต่เป็นพันธมิตรใกล้ชิดกับสหรัฐฯ โดยรับบทเป็นเจ้าภาพดูแลทหารหลายพันคนในฐานทัพอากาศ อัล อูเดอิด แต่ยังอนุญาตให้กลุ่มหัวรุนแรง เช่น ตาลีบันและฮามาส เข้ามาตั้งสำนักงานภายในประเทศ
ดร.เอช เอ เฮลล์เยอร์ จากสถาบันรอยัลยูไนเต็ดเซอร์วิส ซึ่งเป็นสถาบันคลังสมองในกรุงลอนดอน สหราชอาณาจักรบอกว่า สิ่งนี้ทำให้กาตาร์สามารถเป็นสะพานเชื่อมระหว่างผู้เล่นสำคัญทางการเมืองที่ไม่ยอมพูดคุยกันโดยตรง
“พวกเขารู้สึกว่าสามารถเจรจาได้อย่างปลอดภัย ปราศจากความพยายามลอบสังหาร”
“มันเป็นส่วนหนึ่งของภาพลักษณ์ประเทศที่จะถูกมองว่า เป็นนักเจรจาเชิงปฏิบัติซึ่งเข้ามาช่วยแก้ไขปัญหาต่าง” ดร.ซาแนม วาคิล จากชาแธม เฮาส์ สถาบันคลังสมองด้านกิจการระหว่างประเทศที่ตั้งอยู่ในสหราชอาณาจักร กล่าว
“การเป็นผู้ไกล่เกลี่ยสันติภาพทำให้กาตาร์มีประโยชน์ต่อสหรัฐฯ และหมายความว่ากาตาร์สามารถยึดเกาะกับตะวันตกได้ นอกจากนี้ ยังทำให้ภูมิภาครอบ ๆ มีความปลอดภัยและมีสเถียรภาพมากขึ้น” เธอบอก
กาตาร์มีทีมนักการทูตที่ได้รับการฝึกอบรมเป็นอย่างดี เพื่อทำหน้าที่กำกับดูแลการเจรจาสันติภาพ อย่างไรก็ตาม ดร.วาคิลบอกว่า พวกเขาไม่สามารถโน้มน้าวให้ฝ่ายที่ทำสงครามทำข้อตกลงสันติภาพหรือให้คำมั่นสัญญาว่าจะหยุดยิงได้อย่างถาวรเสมอไป
“ชาวกาตาร์เก่งมากในการกำกับดูแลจุดจบของความขัดแย้ง เมื่อวงจรความรุนแรงสิ้นสุดลง และทั้ง 2 ฝ่ายต้องการสันติภาพ” เธอบอก “แต่มันไม่สามารถยุติความขัดแย้งได้”
เหตุใดกาตาร์จึงพบว่าการเป็นตัวกลางเจรจาสันติภาพระหว่างอิสราเอลและฮามาส เป็นเรื่องยาก ?
กระทรวงการต่างประเทศของกาตาร์กล่าวว่า รัฐบาลกำลังระงับความพยายามในการเป็นตัวกลางไกล่เกลี่ยในข้อตกลงสันติภาพระหว่างอิสราเอลกับฮามาส อย่างไรก็ตาม พวกเขาปฏิเสธรายงานที่ระบุว่าจะมีการปิดสำนักงานของฮามาสในกรุงโดฮา
ขณะที่อิสราเอลกล่าวโจมตีกาตาร์โดยบอกว่า พวกเขาสนับสนุนฮามาสและช่วยอุปถัมภ์ค้ำชูพวกก่อการร้าย
ด้าน ดร.เฮลล์เยอร์ กล่าวว่า “รัฐบาลกาตาร์เชิญผู้นำของฮามาสย้ายสำนักงานจากกรุงดามัสกัสไปที่นั้น หลังจากพวกเขาขัดแย้งกับรัฐบาลซีเรียในปี 2012 พวกเขาทำเช่นนั้นโดยประสานงานกับสหรัฐฯ และอาจจะเป็นอิสราเอล”
เขาบอกว่า กาตาร์ช่วยให้อิสราเอลและฮามาสตกลงหยุดยิงในความขัดแย้งที่เกิดขึ้นก่อนหน้านี้ “แต่มันเป็นช่วงก่อนที่ทั้งสองฝ่ายจะอยู่ในสถานะเช่นปัจจุบัน”
“คราวนี้แตกต่างออกไป” ดร.วาคิล กล่าว “รัฐบาลอิสราเอลต้องการรับประกันความมั่นคงมากกว่าสันติภาพ การดำเนินไปในเส้นทางสงครามจะทำให้พวกเขาบรรลุจุดประสงค์มากกว่า ขณะที่ทางฮามาสต้องการสันติภาพเพียงเพื่อความอยู่รอด”
มีการคาดเดาว่า ฮามาสออกจากกาตาร์และย้ายสำนักงานไปยังตุรกีหรืออิหร่านแล้ว แต่ ดร.เฮลล์เยอร์ยืนยันว่า กาตาร์เป็นสถานที่ปลอดภัยที่สุดสำหรับผู้นำของกลุ่ม ดังนั้นจึงสันนิษฐานว่าพวกเขาน่าจะยังอยู่ในกาตาร์
“เมื่ออิสมาอิล ฮานิเยห์ ออกจากกรุงโดฮาและเดินทางไปอิหร่าน พวกเขาถูกกองกำลังอิสราเอลนำตัวออกไปยังรวดเร็ว” เขากล่าว
ที่มา BBC.co.uk
ผู้เรียบเรียง
