แบงก์ชาติออกจม.เปิดผนึกแจงเงินเฟ้อทั่วไปหลุดกรอบเป้าหมาย-ไม่สะท้อนภาวะเงินฝืด

‘ธปท.’ ออก ‘จดหมายเปิดผนึก’ ถึง ‘รมว.คลัง’ แจง ‘อัตราเงินเฟ้อทั่วไป’ หลุดกรอบเป้าหมาย เหตุราคา ‘พลังงาน-อาหาร’ ลดลง ไม่สะท้อนถึงภาวะ ‘เงินฝืด’

……………………………….

สำนักข่าวอิศรา . รายงานว่า ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) เผยแพร่จดหมายเปิดผนึก ที่ ธปท. 6355/2568 เรื่อง ชี้แจงการเคลื่อนไหวของอัตราเงินเฟ้อทั่วไปเฉลี่ย 12 เดือนที่ผ่านมา และ 12 เดือนข้างหน้าต่ำกว่าขอบล่างของกรอบเป้าหมายนโยบายการเงิน ลงวันที่ 29 ก.ย.2568 ลงนามโดยนายเศรษฐพุฒิ สุทธิวาทนฤพุฒิ ผู้ว่าการ ธปท. ถึง รมว.คลัง โดยมีเนื้อหาว่า

ตามที่คณะกรรมการนโยบายการเงิน (กนง.) และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังตกลงร่วมกัน เมื่อวันที่ 16 ธันวาคม 2567 กำหนดให้อัตราเงินเฟ้อทั่วไปในช่วงร้อยละ 1-3 เป็นเป้าหมายนโยบายการเงินด้านเสถียรภาพราคาสำหรับระยะปานกลาง และเป็นเป้าหมายสำหรับปี 2568 โดยระบุให้ กนง. มีจดหมายเปิดผนึกหากอัตราเงินเฟ้อทั่วไปเฉลี่ย 12 เดือนที่ผ่านมาหรือประมาณการอัตราเงินเฟ้อทั่วไปเฉลี่ย 12 เดือนข้างหน้าเคลื่อนไหวออกนอกกรอบเป้าหมาย นั้น

เมื่อวันที่ 6 สิงหาคม 2568 อัตราเงินเฟ้อทั่วไปของเดือนกรกฎาคม 2568 ที่เผยแพร่โดยกระทรวงพาณิชย์อยู่ที่ร้อยละ -0.7 ทำให้อัตราเงินเฟ้อทั่วไปเฉลี่ย 12 เดือนที่ผ่านมา (เดือนสิงหาคม 2567 ถึงเดือนกรกฎาคม 2568) อยู่ที่ร้อยละ 0.5 ประกอบกับในรายงานนโยบายการเงินไตรมาสที่ 2 ปี 2568 กนง. ประเมินว่าอัตราเงินเฟ้อทั่วไปเฉลี่ย 12 เดือนข้างหน้า (เดือนสิงหาคม 2568 ถึงเดือนกรกฎาคม 2569) จะอยู่ต่ำกว่าขอบล่างของกรอบเป้าหมายนโยบายการเงินในปัจจุบัน

ดังนั้น กนง. จึงขอเรียนชี้แจงใน 3 ประเด็น ได้แก่ (1) เงินเฟ้อที่ต่ำ และนัยต่อเศรษฐกิจและเสถียรภาพด้านราคา (2) บทบาทของนโยบายการเงินในการดูแลเสถียรภาพเศรษฐกิจการเงิน และ (3) แนวโน้มเงินเฟ้อในระยะข้างหน้าและระยะเวลาที่คาดว่าจะกลับเข้าสู่กรอบเป้าหมาย โดยมีรายละเอียด ดังนี้

(1) เงินเฟ้อที่ต่ำ และนัยต่อเศรษฐกิจและเสถียรภาพด้านราคา

กรอบเป้าหมายเงินเฟ้อที่ร้อยละ 1-3 มีวัตถุประสงค์เพื่อรักษาเสถียรภาพด้านราคา ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญของการเติบโตของเศรษฐกิจอย่างยั่งยืน ผ่านการเป็นเป้าหมายในการดำเนินนโยบายการเงินในระยะปานกลาง ดังนั้น เงินเฟ้อจึงผันผวนออกนอกกรอบได้บ้างในระยะสั้น ตราบใดที่เงินเฟ้อไม่ได้สร้างความเสี่ยงต่อเสถียรภาพด้านราคาและเป็นอุปสรรคต่อการเติบโตของเศรษฐกิจทั้งนี้ กนง. ประเมินว่าเงินเฟ้อที่ต่ำในปัจจุบันไม่ได้มีความเสี่ยงดังกล่าว เนื่องจาก

1.1) อัตราเงินเฟ้ออยู่ต่ำกว่ากรอบเป้าหมายจากปัจจัยด้านอุปทาน และไม่ได้เป็นอุปสรรคต่อการเติบโตของเศรษฐกิจ

อัตราเงินเฟ้อเฉลี่ย 12 เดือนที่ผ่านมา ต่ำกว่ากรอบเป้าหมายจากปัจจัยด้านอุปทานในหมวดพลังงานและอาหารสดเป็นสำคัญ โดยราคาพลังงานลดลงตามราคาน้ำมันในตลาดโลก จากค่าเฉลี่ย 12 เดือนก่อนหน้าที่ 85 ดอลลาร์ สรอ. ต่อบาร์เรล เป็นเฉลี่ยที่ 73 ดอลลาร์ สรอ. ต่อบาร์เรล (เดือนสิงหาคม 2567 ถึงเดือนกรกฎาคม 2568) เนื่องจากความกังวลต่อภาวะเศรษฐกิจโลก

ประกอบกับภาครัฐมีมาตรการในการช่วยเหลือค่าครองชีพผ่านการลดค่าไฟฟ้าอย่างต่อเนื่อง ทำให้ราคาหมวดพลังงานหดตัวที่ร้อยละ 1.7 สำหรับราคาอาหารสดขยายตัวในระดับต่ำที่ร้อยละ 0.6 โดยราคาผักลดลงตามผลผลิตที่เพิ่มขึ้นจากสภาพอากาศที่เอื้ออำนวย ประกอบกับผลของฐานที่สูงจากภาวะภัยแล้งในปีก่อน ส่งผลให้อัตราเงินเฟ้อทั่วไปเฉลี่ยช่วง 12 เดือนที่ผ่านมาที่ร้อยละ 0.5 เป็นผลจากราคาพลังงานและอาหารสดที่ติดลบร้อยละ 0.1 ซึ่งต่ำกว่าค่าเฉลี่ย 5 ปีย้อนหลังที่ร้อยละ 1.0

ในส่วนของอัตราเงินเฟ้อพื้นฐานทรงตัวอยู่ที่เฉลี่ยร้อยละ 0.9 ในช่วง 12 เดือนที่ผ่านมา เป็นผลจากการที่ผู้ประกอบการส่งผ่านต้นทุนไปยังราคาขายไม่มาก เนื่องจากราคาพลังงานที่เป็นต้นทุนหลักในการผลิตปรับลดลง นอกจากนี้ การที่อัตราเงินเฟ้อพื้นฐานไม่เร่งขึ้น ส่วนหนึ่งสะท้อนเศรษฐกิจไทยที่ขยายตัวช้าจากปัญหาเชิงโครงสร้างในภาคการผลิตที่เผชิญกับการแข่งขันที่เข้มข้นขึ้นจากสินค้าราคาถูกจากต่างประเทศ รวมทั้งยังเผชิญกับปัญหาด้านความสามารถในการแข่งขันของประเทศทั้งในแง่คุณภาพแรงงานและเทคโนโลยี ทำให้ผู้ประกอบการปรับราคาขึ้นได้ยาก

ดังนั้น อัตราเงินเฟ้อที่อยู่ในระดับต่ำเป็นตัวสะท้อนความท้าทายในภาคการผลิต แต่ไม่ได้เป็นต้นเหตุที่ทำให้เศรษฐกิจขยายตัวช้า สอดคล้องกับผลสำรวจภาคธุรกิจจำนวน 571 ราย ในเดือนกรกฎาคม 2568 ที่พบว่าปัจจัยหลักที่เป็นอุปสรรคต่อการลงทุนของภาคธุรกิจไม่ใช่อัตราเงินเฟ้อที่ต่ำ แต่เป็นการชะลอตัวและความไม่แน่นอนของเศรษฐกิจ และการแข่งขันที่อยู่ในระดับสูง

1.2) เงินเฟ้อที่ต่ำไม่ได้สะท้อนถึงภาวะเงินฝืด และช่วยบรรเทาค่าครองชีพประชาชน

กนง. ให้ความสำคัญกับการติดตามพัฒนาการของเงินเฟ้ออย่างใกล้ชิด เพื่อไม่ให้เงินเฟ้อที่ต่ำกลายเป็นภาวะเงินฝืดหรือเงินเฟ้อที่ติดลบต่อเนื่องยาวนานจนสร้างความเสี่ยงให้กับเศรษฐกิจที่ผู้บริโภคจะชะลอการบริโภคสินค้าและบริการ เนื่องจากคาดว่าราคาจะลดลงอีกเป็นวงกว้าง โดยปัจจุบันยังไม่มีสัญญาณความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะเงินฝืด ซึ่งการจับจ่ายใช้สอยในภาพรวมแม้ชะลอลงบ้าง แต่ยังเติบโตได้ สะท้อนจากการบริโภคภาคเอกชนในไตรมาสที่ 1 และ 2 ปี 2568 ขยายตัวที่ร้อยละ 2.5 และ 2.1

นอกจากนี้ ราคาสินค้าและบริการกว่าร้อยละ 60 ของสินค้าในตะกร้าเงินเฟ้อยังเพิ่มขึ้นหรือไม่เปลี่ยนแปลง ขณะที่ราคาสินค้าที่ปรับลดลงบ่อยในช่วง 12 เดือนที่ผ่านมาส่วนใหญ่เป็นสินค้าในหมวดพลังงานและอาหารสด ซึ่งลดลงจากปัจจัยด้านอุปทานข้างต้น สำหรับการคาดการณ์เงินเฟ้อระยะปานกลางของสาธารณชนยังอยู่ในกรอบเป้าหมาย โดยอัตราเงินเฟ้อคาดการณ์ใน 5 ปีข้างหน้า ทั้งจากผู้เชี่ยวชาญทางเศรษฐกิจของ Asia Pacific Consensus Economics ณ เดือนเมษายน 2568 และข้อมูลตลาดการเงิน ณ เดือนมิถุนายน 2568 อยู่ที่ร้อยละ 1.6

อีกทั้งยังไม่เห็นสัญญาณว่าอัตราเงินเฟ้อที่ต่ำนำไปสู่การปรับลดอัตราค่าจ้าง โดยค่าจ้างแรงงานในช่วงครึ่งแรกของปี 2568 ยังขยายตัวที่ร้อยละ 4.6

แม้อัตราเงินเฟ้ออยู่ในระดับต่ำ แต่ค่าครองชีพของประชาชนยังทรงตัวในระดับสูงต่อเนื่อง จากราคาสินค้าเพิ่มขึ้นตั้งแต่ช่วงเงินเฟ้อสูงในปี 2565 และไม่ได้ปรับลดลงมาก โดยราคาสินค้าหลายรายการ อาทิ เนื้อสัตว์ น้ำมันพืช และน้ำมันเชื้อเพลิง ยังอยู่ในระดับสูงกว่าช่วงก่อนวิกฤตโควิดถึงประมาณร้อยละ 20 และยังมีสินค้าอีกหลายรายการที่ครัวเรือนบริโภคเป็นประจำ เช่น อาหารสำเร็จรูป และเครื่องดื่มไม่มีแอลกอฮอล์ ที่ยังเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง

ดังนั้น ในบริบทปัจจุบันที่เศรษฐกิจเผชิญความท้าทาย โดยรายได้เติบโตช้า ประกอบกับภาคครัวเรือนที่ถูกกดดันจากภาระหนี้ และภาคธุรกิจยังเผชิญต้นทุนที่อยู่ในระดับสูง อัตราเงินเฟ้อที่ต่ำจึงมีส่วนช่วยบรรเทาค่าครองชีพของประชาชน และช่วยรักษาขีดความสามารถในการแข่งขันด้านราคาของภาคธุรกิจได้

(2) บทบาทของนโยบายการเงินในการดูแลเสถียรภาพเศรษฐกิจการเงิน

2.1) การดำเนินนโยบายการเงินต้องคำนึงถึงความเสี่ยงด้านต่าง ๆ ต่อเสถียรภาพเศรษฐกิจการเงิน

ภายใต้กรอบเป้าหมายเงินเฟ้อแบบยืดหยุ่น (Versatile Inflation Focusing on: FIT) กนง. มุ่งดูแลเสถียรภาพด้านราคา ควบคู่ไปกับการขยายตัวของเศรษฐกิจที่สอดคล้องกับศักยภาพ และเสถียรภาพระบบการเงิน โดยเสถียรภาพด้านราคาหมายถึงการดูแลอัตราเงินเฟ้อในระยะปานกลางให้อยู่ในระดับต่ำและไม่ผันผวน (Low and stable) ผ่านการมีเป้าหมายเงินเฟ้อแบบช่วงที่ร้อยละ 1-3 ที่ทำหน้าที่เป็น “หลักยึด” ให้กับการคาดการณ์เงินเฟ้อของประชาชนและธุรกิจ ซึ่งเมื่อสาธารณชนมีความเชื่อมั่นว่า เงินเฟ้อในระยะปานกลางจะอยู่ในเป้าหมาย

กนง. จะใช้อัตราดอกเบี้ยนโยบายเพื่อดูแลเป้าหมายด้านการเติบโตทางเศรษฐกิจและเสถียรภาพของระบบการเงินได้อย่างมีประสิทธิภาพควบคู่กันไป โดยไม่ต้องปรับอัตราดอกเบี้ยนโยบาย เพื่อให้เงินเฟ้ออยู่ในกรอบเป้าหมายตลอดเวลา จนนำไปสู่ความเสี่ยงต่อเศรษฐกิจและระบบการเงิน

กนง.ได้ชั่งน้ำหนักระหว่างความเสี่ยงด้านต่าง ๆ ต่อเสถียรภาพเศรษฐกิจการเงิน ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว และพิจารณาปรับลดอัตราดอกเบี้ยนโยบายลง 3 ครั้ง ในปี 2568 รวมร้อยละ 0.75 ส่งผลให้อัตราดอกเบี้ยนโยบายลดลงมาอยู่ที่ร้อยละ 1.50 จากแนวโน้มเศรษฐกิจที่ขยายตัวชะลอลงและมีความเสี่ยงด้านต่ำมากขึ้นเป็นสำคัญ โดยเฉพาะผลกระทบต่อเศรษฐกิจจากนโยบายการค้าโลก และภาวะการเงินที่ตึงตัวตามสินเชื่อที่หดตัวต่อเนื่องจากความเสี่ยงด้านเครดิต โดยเฉพาะในกลุ่ม SMEs และครัวเรือนรายได้ต่ำ

ขณะที่อัตราเงินเฟ้อที่ต่ำกว่ากรอบเป้าหมายไม่ได้สร้างความเสี่ยงต่อเสถียรภาพด้านราคา โดยอัตราเงินเฟ้อปัจจุบันที่ทรงตัวในระดับต่ำไม่ได้สะท้อนภาวะเงินฝืดและไม่ได้เป็นต้นเหตุให้เศรษฐกิจชะลอลง สำหรับความเสี่ยงด้านเสถียรภาพระบบการเงินโดยรวมปรับลดลง จากการปรับลดสัดส่วนหนี้ต่อรายได้ (debt deleveraging) ที่กำลังดำเนินไปอย่างต่อเนื่องสอดคล้องกับวัฏจักรสินเชื่อ (credit rating cycle) ที่อยู่ในช่วงขาลง

ดังนั้น กนง. จึงปรับลดอัตราดอกเบี้ยนโยบายเพื่อให้ภาวะการเงินผ่อนคลายสอดคล้องกับแนวโน้มและความเสี่ยงของเศรษฐกิจ รวมถึงช่วยลดภาระดอกเบี้ยของภาคธุรกิจและครัวเรือนลงได้บ้าง

ทั้งนี้ เทียบกับแนวโน้มเศรษฐกิจ การปรับลดอัตราดอกเบี้ยที่ผ่านมาไม่ได้ช้าหรือน้อยเกินไป (on the relief of the curve) โดย กนง.ได้ประเมินภาพเศรษฐกิจที่ขยายตัวชะลอลงไว้แล้วในการกำหนดนโยบาย และตัวเลขเศรษฐกิจในภาพรวมที่ออกมายังคงเป็นไปตามที่ กนง, ประเมินไว้ ซึ่งในช่วงที่ยังมีความไม่แน่นอนสูง กนง. จะดำเนินนโยบายการเงินที่อิงกับแนวโน้มเศรษฐกิจ (outlook dependent) โดยหากการเติบโตทางเศรษฐกิจมีแนวโน้มชะลอตัวลงกว่าที่ประเมินไว้ กนง. ก็พร้อมจะปรับเปลี่ยนนโยบายให้เหมาะสม

2.2) อัตราดอกเบี้ยมีผลจำกัดในการดูแลเงินเฟ้อที่มาจากปัจจัยด้านอุปทานการผ่อนคลายนโยบายการเงินมากกว่าในปัจจุบันไม่ช่วยให้อัตราเงินเฟ้อกลับเข้าสู่กรอบเป้าหมายได้เร็วขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ เนื่องจากอัตราเงินเฟ้อที่อยู่ในระดับต่ำเป็นผลจากปัจจัยด้านอุปทาน ซึ่งนโยบายการเงินไม่สามารถควบคุมได้โดยตรง นอกจากนี้ ภายใต้บริบทที่การชะลอตัวของเศรษฐกิจมีต้นตอจากปัจจัยเชิงโครงสร้าง

การลดอัตราดอกเบี้ยเพียงอย่างเดียวอาจกระตุ้นเศรษฐกิจได้จำกัด โดยอัตราดอกเบี้ยนโยบายที่ระดับร้อยละ 1.50 ถือว่าอยู่ในระดับต่ำเมื่อเทียบกับอัตราดอกเบี้ยนโยบายของไทยในอดีตและอัตราดอกเบี้ยนโยบายของต่างประเทศในปัจจุบัน ขณะที่การลดอัตราดอกเบี้ยให้ต่ำมากเป็นระยะเวลานานจะนำไปสู่การสะสมความเสี่ยงในระยะยาว เช่น การก่อหนี้เกินตัว การลดแรงจูงใจในการออม และการลงทุนที่ไม่ก่อให้เกิดประโยชน์ทางเศรษฐกิจเท่าที่ควร

อีกทั้งด้วยความไม่แน่นอนในระยะข้างหน้ายังอยู่ในระดับสูง การรักษาขีดความสามารถในการดำเนินนโยบาย (protection buffer) จึงเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อให้นโยบายการเงินสามารถตอบสนองต่อสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงได้อย่างทันท่วงทีและมีประสิทธิภาพ

ในบริบทที่เศรษฐกิจเผชิญความท้าทาย การใช้อัตราดอกเบี้ยนโยบายควบคู่ไปกับการใช้เครื่องมือเชิงนโยบายอื่น (integrated protection) มาช่วยตอบโจทย์อย่างตรงจุด จะช่วยให้การดำเนินนโยบายการเงินมีประสิทธิผลและลดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ กนง. เห็นว่าปัญหาหลักของเศรษฐกิจไทย คือ ปัญหาเชิงโครงสร้างที่ส่งผลกระทบต่อความสามารถในการแข่งขันและทำให้การเติบโตชะลอลงจากอดีต

ประกอบกับภาวะการเงินที่ตึงตัวจากความเสี่ยงด้านเครดิตของลูกหนี้ที่ปรับสูงขึ้น การลดอัตราดอกเบี้ยนโยบายจึงมีส่วนบรรเทาภาระและสนับสนุนให้ภาคธุรกิจปรับตัวได้บ้าง ซึ่งควรดำเนินการควบคู่ไปกับมาตรการที่ช่วยแก้ไขปัญหาเชิงโครงสร้างหรือปัญหาการเข้าถึงสินเชื่อของ SMEs อาทิ กลไกการค้ำประกันสินเชื่อ และมาตรการสนับสนุนให้ SMEs ปรับตัวและเพิ่มความสามารถในการแข่งขัน เพื่อให้เศรษฐกิจไทยขยายตัวได้อย่างมีเสถียรภาพ

(3) แนวโน้มอัตราเงินเฟ้อในระยะข้างหน้า และระยะเวลาที่คาดว่าจะกลับเข้าสู่กรอบเป้าหมายในระยะข้างหน้า

กนง. ประเมินว่าอัตราเงินเฟ้อทั่วไปจะยังคงอยู่ในระดับต่ำ ภายใต้ข้อสมมติที่ราคาน้ำมันดิบในตลาดโลกจะทรงตัวอยู่ในระดับต่ำไปอีกระยะ ตามการเพิ่มขึ้นของอุปทานน้ำมันดิบโลก ทั้งนี้ อัตราเงินเฟ้อทั่วไปมีแนวโน้มปรับเพิ่มขึ้น และจะทยอยกลับเข้าสู่กรอบเป้าหมายได้ในไตรมาสที่ 1 ปี 2570 ตามราคาน้ำมันดิบที่ไม่ได้ลดลงต่อเนื่องโดยเป็นผลจากอุปสงค์และอุปทานในตลาดน้ำมันที่จะสมดุลขึ้น ส่วนอัตราเงินเฟ้อพื้นฐานมีแนวโน้มทรงตัวใกล้เคียงร้อยละ 1 ตลอดช่วง
ปี 2568 ถึงปี 2570

กนง. จะติดตามพัฒนาการของเงินเฟ้ออย่างใกล้ชิด เพื่อดูแลให้อัตราเงินเฟ้อในระยะปานกลางไม่สูงหรือต่ำจนเกินไป จนกระทบต่อเศรษฐกิจและสภาวะแวดล้อมที่เหมาะสมในการแข่งขันและลงทุน โดยความเสี่ยงสำคัญได้แก่ (1) การชะลอลงของเงินเฟ้อจากราคาสินค้าและบริการที่ปรับลดลงเป็นวงกว้าง จนทำให้อัตราเงินเฟ้อในระยะปานกลางไม่อยู่ในกรอบเป้าหมาย (2) แนวโน้มของราคาพลังงานโลกที่อาจเปลี่ยนแปลงตามความขัดแย้งทางภูมิรัฐศาสตร์โลก

และ (3) การปรับห่วงโซ่การผลิตและผลกระทบของการแข่งขันที่เข้มข้นขึ้นตามภูมิทัศน์การค้าโลกใหม่ต่อราคาสินค้า

ทั้งนี้ ตามข้อตกลงร่วมกันระหว่าง กนง.และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง เมื่อวันที่ 16 ธันวาคม 2567 หากใน 6 เดือนข้างหน้า อัตราเงินเฟ้อทั่วไปเฉลี่ย 12 เดือนที่ผ่านมา หรือประมาณการ อัตราเงินเฟ้อทั่วไปเฉลี่ย 12 เดือนข้างหน้า ยังคงเคลื่อนไหวออกนอกกรอบเป้าหมาย กนง. จะมีจดหมายเปิดผนึกถึงรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังอีกครั้ง เพื่อเป็นการสื่อสารและสร้างความเชื่อมั่นในการดูแลเสถียรภาพด้านราคาให้แก่สาธารณชนเป็นการทั่วไป