ทำไมคนเราถึงมีกลิ่นปากเหม็น และมีวิธีการแก้ไขอย่างไร ?

ที่มาของภาพ : Getty Pictures

คุณเคยหลีกเลี่ยงการเข้าใกล้ผู้คนเพราะไม่มั่นใจและรู้สึกกังวลว่ากลิ่นปากของคุณอาจไม่สดชื่นหรือส่งกลิ่นไม่พึงประสงค์หรือไม่ ?

ไม่ต้องกังวลเพราะนี่เป็นเรื่องที่พบได้ทั่วไป และมีวิธีแก้ไขได้

คำแนะนำของเราคือ ให้คุณคิดว่า การดูแลรักษาความสะอาดของฟันก็เหมือนกับการต่อสู้กับแบคทีเรียที่มักจะสะสมอยู่ตามซอกฟัน เหงือก และร่องลึกบนลิ้น เป็นงานที่ต้องทำแบบไม่รู้จบ

หากไม่กำจัดแบคทีเรียเหล่านั้นออกไป พวกมันจะเพิ่มจำนวนและอาจก่อให้เกิดโรคเหงือกรุนแรงได้

แต่ข่าวดีก็คือ มีวิธีป้องกันไม่ให้สิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นได้

Skip ได้รับความนิยมสูงสุด and proceed readingได้รับความนิยมสูงสุด

ได้รับความนิยมสูงสุด

อะไรทำให้ปากมีกลิ่นเหม็น ?

หนึ่งในสาเหตุหลักของปัญหากลิ่นปากเหม็นสำหรับผู้คนทั่วโลก มาจากการเป็นโรคปริทันต์ (periodontitis) หรือที่รู้จักกันในชื่อภาวะเหงือกร่น

“ครึ่งหนึ่งของประชากรที่เป็นผู้ใหญ่จะมีปัญหาเกี่ยวกับโรคเหงือกบางประเภท” ดร.ปราวีน ชาร์มา รองศาสตราจารย์ด้านทันตกรรมบูรณะจากมหาวิทยาลัยเบอร์มิงแฮม สหราชอาณาจักร กล่าวกับรายการ “What's Up Docs?” ของบีบีซี

“ถ้าจะให้นึกภาพ กลิ่นปากเหม็นแบบที่เกิดขึ้นจริง ๆ มักจะมาจากช่องปาก” เขากล่าวเสริม พร้อมระบุว่า “นั่นจึงมีความเป็นไปได้ที่ 90% ที่กลิ่นไม่พึงประสงค์เกิดขึ้นภายในช่องปาก”

ส่วนอีก 10% ที่เหลือมาจากสาเหตุอื่น ๆ

“ผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ดี จะมีกลิ่นปากลักษณะเฉพาะ” ดร.ชาร์มากล่าว

“หากผู้ป่วยมีปัญหาในระบบทางเดินอาหาร เช่น ภาวะกรดไหลย้อน กลิ่นปากจะมีกลิ่นเปรี้ยว ๆ นั่นคือ ลักษณะของโรคในระบบอื่นที่แสดงออกผ่านช่องปาก”

แล้วเราจะรับมือกับปัญหานี้อย่างไรได้บ้าง?

ที่มาของภาพ : Getty Pictures

การกำจัดเศษอาหารหรือคราบที่ติดอยู่ตามซอกฟันเป็นเรื่องสำคัญ
  • แก้ปัญหาที่ต้นตอ

หากคุณไม่ทำความสะอาดช่องปาก แบคทีเรียที่สะสมอยู่ตามซอกฟันและเหงือก อาจทำให้เกิดบาดแผลเล็ก ๆ และนำไปสู่ภาวะเลืoดออกบริเวณเหงือก ซึ่งเป็นอาการของโรคเหงือกอักเสบในระยะเริ่มต้น แต่ข่าวดีก็คือ ภาวะนี้สามารถรักษาให้หายได้

“โรคเหงือกอักเสบคือภาวะที่เหงือกเกิดการอักเสบ ซึ่งคุณจะสังเกตได้จากเหงือกที่แดง บวม และมีเลืoดออกขณะแปรงฟัน” ดร.ชาร์มาอธิบาย “หากปล่อยไว้อาจพัฒนาไปสู่โรคปริทันต์”

คุณควรตรวจดูเหงือกของตนเองว่ามีอาการแดง บวม หรือมีเลืoดออกระหว่างแปรงฟันหรือไม่ แต่ไม่ต้องตกใจมากนัก เพราะยังสามารถแก้ไขได้ทันเวลา

“สิ่งหนึ่งที่ผู้ป่วยมักทำกันคือ พวกเขาจะหลีกเลี่ยงการแปรงตรงบริเวณที่เจ็บตามสัญชาตญาณ เพราะคิดว่า ‘โอ้ ฉันคงทำร้ายเหงือก หรือแปรงผิดวิธี จนทำให้มีเลืoดออก'” ดร.ชาร์มากล่าว

“แต่ความจริงนั้นตรงกันข้าม คุณควรใช้สัญญาณเหงือกมีเลืoดออกเป็นการเตือนว่า ‘โอ้ ฉันต้องแปรงให้ดีกว่านี้ เพราะก่อนหน้านี้แปรงไม่ทั่วถึง'”

  • แปรงฟันอย่างมีสติ

ดร.ชาร์มาแนะนำว่า คุณควรหาเวลาที่เหมาะสมในการแปรงฟันให้ถูกวิธี

“คุณไม่ควรแปรงฟันไปพร้อมกับทำกิจกรรมอื่น ๆ” เขากล่าว

วิธีที่ดีที่สุดคือยืนอยู่หน้ากระจกและตั้งใจแปรงอย่างจริงจัง

คนถนัดขวามักจะเผลอแปรงฟันด้านซ้ายนานกว่า ส่วนคนถนัดซ้ายก็มักแปรงด้านขวานานกว่า ซึ่งทำให้ด้านที่แปรงน้อยกว่ามีโอกาสเกิดการอักเสบได้มากกว่า

คุณควรสังเกตว่า ตัวเองถนัดมือข้างไหน และพยายามแปรงฟันทั้งสองข้างให้เท่ากันด้วยความระมัดระวัง

  • ฝึกเทคนิคการแปรงให้ถูกต้อง

ดร.ชาร์มาแนะนำให้เริ่มจากการทำความสะอาดซอกฟันก่อน

“ถ้าต้องการกำจัดคราบพลัคและช่วยดูแลสุขภาพเหงือก วิธีที่ดีกว่าคือการใช้อุปกรณ์ทำความสะอาดซอกฟัน” เขากล่าว

ที่มาของภาพ : Getty Pictures

แปรงซอกฟันสามารถกำจัดคราบพลัคและแบคทีเรียในบริเวณที่แปรงสีฟันขนาดปกติไม่สามารถเข้าถึงได้

หลังจากแปรงซอกฟันแล้ว ควรมีระบบหรือแบบแผนในการแปรงฟันภายในช่องปาก และอย่าเร่งรีบ

ควรจำไว้ว่าฟันแต่ละซี่มีพื้นผิวทั้งหมด 3 ด้าน ได้แก่ ด้านนอก ด้านบดเคี้ยว และด้านใน ซึ่งทุกด้านล้วนต้องได้รับการทำความสะอาดอย่างระมัดระวัง

อาจเป็นเรื่องน่าประหลาดใจสำหรับหลายคน แต่ระยะเวลาขั้นต่ำในการแปรงฟันที่เหมาะสมคือ 2 นาที

หลายคนแปรงฟันโดยถือแปรงทำมุม 90 องศากับฟันแล้วถูไปถูมา ซึ่งอาจทำให้เกิดปัญหาเหงือกร่นได้

วิธีที่ถูกต้องคือ ถือแปรงทำมุมประมาณ forty five องศากับแนวฟันและแปรงอย่างนุ่มนวล

ให้ปลายขนแปรงชี้เข้าหาแนวเหงือก โดยแปรงทวนขึ้นไปยังแนวเหงือกสำหรับฟันล่าง และแปรงลงไปยังแนวเหงือกสำหรับฟันบน วิธีนี้จะช่วยกำจัดแบคทีเรียที่อาจซ่อนอยู่ใต้แนวเหงือกได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ที่มาของภาพ : Getty Pictures

การได้รับความรู้ในการแปรงฟันอย่างถูกต้องถือเป็นกุญแจสำคัญ
  • แปรงฟันให้ถูกเวลา

หลายคนอาจเคยถูกสอนว่าควรแปรงฟันหลังอาหาร แต่คุณอาจต้องคิดใหม่

“จริง ๆ แล้ว ควรแปรงฟันก่อนรับประทานอาหารเช้า” ดร.ชาร์มาแนะนำ

“คุณไม่ควรแปรงฟันทันทีหลังรับประทานอาหารที่มีความเป็นกรด มันจะทำให้แร่ธาตุที่อยู่ในฟัน ชั้นเคลือบฟัน (enamel) ส่วนที่แข็งที่สุดและเป็นชั้นแร่ที่อยู่ชั้นนอกสุดของฟัน และเนื้อฟัน (dentine) อ่อนตัวลง”

กรดในอาหารสามารถทำให้ชั้นเคลือบฟันและเนื้อฟันอ่อนลง ดังนั้นหากแปรงฟันทันทีหลังมื้ออาหาร อาจทำลายชั้นเคลือบฟันได้

“หากคุณยังต้องการแปรงฟันหลังอาหารเช้า ควรรอให้เวลาผ่านไปสักระยะก่อน” ดร.ชาร์มากล่าว

คุณควรบ้วนปากและรอให้ช่องปากกลับสู่สภาพสมดุลก่อนแปรงฟัน

แม้ว่าการแปรงฟันวันละสองครั้ง ครั้งละสองนาทีจะเป็นวิธีที่ดีที่สุด แต่บางคนอาจพบว่าแปรงฟันอย่างถูกวิธีเพียงวันละครั้งก็เพียงพอแล้ว

ขณะนอนหลับ การไหลของน้ำลายจะลดลง ซึ่งเปิดโอกาสให้แบคทีเรียทำลายฟันได้มากขึ้นในเวลากลางคืน ดังนั้น หากคุณเลือกแปรงฟันแค่ครั้งเดียวต่อวัน เวลาที่ดีที่สุดคือช่วงเวลาก่อนนอน

  • เลือกอุปกรณ์ให้เหมาะสม

คุณควรใช้แปรงสีฟันที่มีขนแปรงระดับปานกลาง

ยาสีฟันไม่จำเป็นต้องมีราคาแพง

“จริง ๆ ขอแค่มีฟลูออไรด์ ก็โอเคแล้ว” ดร.ชาร์มากล่าว

แร่ธาตุนี้ช่วยเสริมความแข็งแรงให้กับชั้นเคลือบฟัน และทำให้ฟันทนต่อการผุได้มากขึ้น

หลังแปรงฟัน ควรบ้วนน้ำลายออกแต่ไม่ต้องบ้วนปากด้วยน้ำ เพื่อให้ฟลูออไรด์ในยาสีฟันยังคงอยู่ในปาก ซึ่งจะช่วยป้องกันฟันผุได้ดียิ่งขึ้น

คุณสามารถใช้น้ำยาบ้วนปากได้ โดยเฉพาะเมื่อมีสัญญาณเริ่มต้นของโรคเหงือก เพราะมันช่วยลดคราบพลัคและแบคทีเรีย แต่ไม่ควรใช้น้ำยาบ้วนปากทันทีหลังแปรงฟัน เพราะอาจล้างเอาฟลูออไรด์ในยาสีฟันออกไปได้

ที่มาของภาพ : Getty Pictures

การบริโภคอาหารและเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลมากเกินไป อาจทำให้ฟันผุได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่
  • สังเกตอาการของโรคเหงือกขั้นรุนแรง

หากภาวะเหงือกร่น (โรคปริทันต์) ลุกลาม คุณจะเริ่มสังเกตเห็นว่ามีช่องว่างระหว่างฟัน และเมื่อกระดูกที่ยึดฟันเริ่มสลาย ฟันอาจเริ่มโยกได้

หากไม่ได้รับการรักษา กระดูกเบ้าฟันจะละลายและอาจรุนแรงถึงขั้นทำให้ฟันหลุด นอกจากนี้ คุณอาจมีกลิ่นปากเรื้อรังร่วมด้วย หากคุณมีอาการเหล่านี้ ควรพบทันตแพทย์ทันที

และสุดท้าย นี่คือเคล็ดลับง่าย ๆ ในการทำให้ลมหายใจหอมสดชื่น:

  • ดื่มน้ำให้เพียงพอ เพราะแบคทีเรียมักเติบโตได้ดีเมื่อปากแห้ง
  • ใช้ที่ขูดลิ้นทำความสะอาดลิ้น เพื่อขจัดเศษอาหาร แบคทีเรีย และเซลล์ที่เสียชีวิตแล้ว ซึ่งทั้งหมดนี้สามารถก่อให้เกิดกลิ่นปากได้
  • หากคุณไม่แน่ใจว่าลมหายใจของคุณสดชื่นแค่ไหน ลองขอให้เพื่อนหรือสมาชิกในครอบครัวช่วยเช็กให้ แต่อย่าลืมเลือกคนถามให้ดีด้วยนะ !

ดัดแปลงจากพอดแคสต์ What's Up Docs ของบีบีซี ตอนวันที่ 29 เม.ย. 2025