เซเลนสกีเสนอยุโรปมีกองทัพตัวเองไว้ป้องปรามรัสเซีย หลังสหรัฐฯ จัดเจรจาลับหลัง

ยุโรปจัดประชุมฉุกเฉินเหล่าผู้นำที่กรุงปารีส หลังจากที่ทูตพิเศษด้านยูเครนภายใต้รัฐบาลโดนัลด์ ทรัมป์ ของสหรัฐฯ ประกาศว่าในการเจรจาเพื่อยุติสงครามยูเครนกับรัสเซียในรอบแรกนั้น จะกระทำโดยไม่ให้ชาติยุโรปและยูเครนเข้าไปมีส่วนร่วมด้วย ส่วนผู้นำยูเครน โวโลดิเมียร์ เซเลนสกี เตือนว่าสหรัฐฯ กำลังจะทิ้งยุโรป ทำให้ยุโรปอาจจะต้องมี “กองกำลังยุโรป” เป็นของตัวเอง เพื่อเตรียมรับมือกับรัสเซีย

ในการเจรจาหารือเพื่อยุติสงครามรัสเซีย-ยูเครนนั้น รัฐบาล โดนัลด์ ทรัมป์ ได้กันยุโรปและยูเครนออกไปจากการเจรจา สร้างความน่าตระหนกให้กับเหล่าผู้นำยุโรป และทำให้เกิดความรู้สึกว่าเหล่าผู้นำยุโรปถูกเบียดขับออกไปอยู่นอกเหตุการณ์ ทั้งๆ ที่สงครามยูเครนที่รัสเซียเป็นผู้เริ่มก่อนั้น มีนัยสำคัญต่อความมั่นคงของภูมิภาคยุโรปด้วย

เรื่องนี้ทำให้เหล่าผู้นำยุโรปประชุมร่วมกันเมื่อวันที่ 17 กุมภาพันธ์ ที่ผ่านมา ที่กรุงปารีส ในขณะที่สหรัฐฯ กับรัสเซียกำลังเตรียมตัวที่จะพบปะหารือกันที่ซาอุดีอาระเบีย ซึ่ง มาร์โก รูบิโอ รัฐมนตรีต่างประเทศของสหรัฐฯ จะนั่งโต๊ะเจรจากับ เซอร์กี ลาฟรอฟ รัฐมนตรีต่างประเทศของรัสเซีย

รูบิโอ กล่าวว่า “หนทางยังอีกไกล” สำหรับการหารือเรื่องสันติภาพรัสเซีย-ยูเครน และบอกว่า ยังไม่มีอะไรที่เสร็จสมบูรณ์ และจะ “ดำเนินการตามแนวทางของประธานาธิบดีในการเริ่มแสวงหากระบวนการ ซึ่งถ้าหากมีโอกาส ก็จะเริ่มต้นกระบวนการที่จะนำไปสู่สันติภาพ”

โฆษกกระทรวงต่างประเทศสหรัฐฯ แทมมี บรูซ ยืนยันเมื่อวันที่ 17 กุมภาพันธ์ ที่ผ่านมาว่า รูบิโอ จะเดินทางไปพร้อมกับเจ้าหน้าที่ฝ่ายบริหารระดับสูงของทรัมป์อีก 2 ราย ในการพบปะกับตัวแทนฝ่ายรัสเซียที่กรุงริยาดห์ ประเทศซาอุดีอาระเบีย

ทรัมป์ กล่าวเมื่อสัปดาห์ก่อนหน้านี้ว่าเขาได้ต่อสายโทรศัพท์คุยกับประธานาธิบดี วลาดิเมียร์ ปูติน ของรัสเซีย “เป็นเวลานานและก่อให้เกิดผลลัพธ์อย่างมาก” นอกจากนี้ยังบอกว่าเขาเป็นคนที่กำชับให้รูบิโอและตัวแทนสหรัฐฯ เริ่มต้นการเจรจา “โดยทันที” เพื่อยุติสงครามยูเครน ทรัมป์ยังได้พูดคุยกับประธานาธิบดร โวโลดิเมียร์ เซเลนสกี ของยูเครนด้วย

รูบิโอบอกว่าปูตินได้ “แสดงความสนใจต่อสันติภาพ” ในตอนที่เขาต่อสายคุยกับทรัมป์ และบอกว่าทรัมป์ “มีความต้องการจะเห็นความขัดแย้งนี้ยุติลงในแบบที่ยั่งยืนและคุ้มครองอธิปไตยของชาวยูเครน”

รูบิโอ ยังได้พบปะกับเซเลนสกีที่มิวนิค เมื่อวันที่ 15 กุมภาพันธ์ ที่ผ่านมา และบอกว่าพวกเขาจะได้รู้ในอีกไม่กี่วันถัดจากนั้นว่าจะเกิดอะไรขึ้น รูบิโอบอกว่าเขาเชื่อว่าปูตินมีความพร้อมที่จะเจรจาและพร้อมจะยอมผ่อนปรนเพื่อให้การสู้รบยุติลง ซึ่งต้องคอยดูกันต่อไปว่าปูตินจะทำจริงอย่างที่พูดหรือไม่

กระบวนการที่ไร้เงายุโรป

ถ้าไม่นับเรื่องการโทรพูดคุยกันระหว่างประธานาธิบดี เอมมานูเอล มาครง ของฝรั่งเศส กับประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ ของสหรัฐฯ ช่วงเวลาสั้นๆ เมื่อวันที่ 17 กุมภาพันธ์ ที่ผ่านมา กลุ่มผู้นำยุโรปก็ถูกผลักให้กลายเป็นแค่ผู้สังเกตการณ์ในช่วงเริ่มต้นการเจรจาสันติภาพสงครามยูเครน ทั้งที่มันเป็นประเด็นที่มีความสำคัญต่อความมั่นคงของภาคพื้นทวีปยุโรปด้วย

เรื่องนี้ทำให้ผู้นำยุโรปจัดประชุมด่วนกันเมื่อต้นสัปดาห์ที่ผ่านมา ที่กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส เพื่อหารือเรื่องสถานการณ์ที่อาจจะนำไปสู่ความจำเป็นที่พวกเขาต้องวางกำลังทหารของยุโรปในยูเครน และหารือกันเรื่องกลุ่มประเทศwันธมิตรยุโรปถึงความสมัครใจที่จะเพิ่มงบประมาณการคุ้มกันประเทศ

เคียร์ สตาร์เมอร์ นายกรัฐมนตรีสหราชอาณาจักร พูดถึงการประชุมที่กรุงปารีสว่าเป็นการประชุมที่ “เกิดขึ้นแค่หนึ่งครั้งในชั่วอายุคน” ในการที่ผู้นำในยุโรปจะมาประชุมกันเรื่องความมั่นคงของประเทศ สตาร์เมอร์กล่าวอีกว่าเขาได้เตรียมพิจารณาที่จะวางกำลังทหารของอังกฤษบนภาคพื้นดินพร้อมกับกองกำลังของชาติอื่นๆ ถ้าหากว่ามีข้อตกลงสันติภาพ

ทางด้าน มาร์ค รุตต์ เลขาธิการใหญ่องค์การสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือ หรือ นาโต กล่าวว่า การหารือกันที่กรุงปารีส เป็นโอกาสที่เหล่าผู้นำยุโรปจะได้วางแผนหาหนทางที่ดีที่สุดในการสนับสนุนกระบวนการสันติภาพ รวมถึงเรื่องที่หลายชาติต้องการที่จะวางกำลังทหารของตัวเองในยูเครนหลังจากข้อตกลงสันติภาพได้ข้อยุติแล้ว รุตต์ ยังได้เสนอว่ามันจะดีมากถ้าหากสหรัฐฯ เต็มใจที่จะส่งกำลังเสริมของตัวเองเข้าไปด้วย

สาเหตุที่ยังต้องส่งกองทัพของขาติต่างๆ เข้าไปในยูเครนหลังมีสัญญาสันติภาพนั้น รุตต์ ระบุว่าเป็นไปเพื่อการป้องปรามไม่ให้รัสเซีย ซึ่งเป็นประเทศที่เริ่มรุกรานยูเครนก่อน ก่อเหตุในแบบเดียวกันอีก ซึ่งกองกำลังเสริมจากสหรัฐฯ จะช่วยได้มาก ในเรื่องนี้ผู้นำยูเครนก็เคยพูดคุยกับประธานาธิบดีฝรั่งเศสหลังการประชุมที่กรุงปารีส ย้ำว่ายูเครนต้องการการการันตีกำลังเสริมด้านความมั่นคงที่ “เข้มแข็งและไว้ใจได้”

เซเลนสกีประกาศไม่ยอมรับการทำข้อตกลงลับหลังยูเครน เสนอยุโรปสร้างกองทัพตัวเอง

แม้แต่ในช่วงที่มีการพูดคุยเจรจาสันติภาพนี้ รัสเซียก็ยังคงไม่หยุดรุกรานยูเครน ทางประธานาธิบดีเซเลนสดีของยูเครนได้เสนอให้เหล่าผู้นำยุโรปเตรียมพร้อมสร้าง “กองทัพยุโรป” ของตัวเองไว้เพื่อเตรียมโต้ตอบการเสริมกำลังทัพของรัสเซีย นอกจากนี้ยังเพื่อเตรียมรับความกังวลที่ว่าสหรัฐฯ ในยุคสมัยทรัมป์จะละทิ้งยุโรปด้วย

เซเลนสกีกล่าวถึงเรื่องนี้ในที่ประชุมความมั่นคงที่มิวนิคว่า “ผมเชื่อว่ามันถึงเวลาแล้วที่จะต้องมีการสร้างกองทัพยุโรป … พูดตามตรงนะครับ พวกเราไม่สามารถตัดความเป็นไปได้หรอกว่าอเมริกาอาจจะ บอกปฏิเสธยุโรปในประเด็นที่อาจจะเป็นภัยคุกคามต่อยุโรปก็เป็นได้”

“ยุโรปมีทุกอย่างที่จะทำได้ ยุโรปเพียงแค่ต้องร่วมมือกันแล้วก็เริ่มกระทำในสิ่งที่จะไม่มีใครสามารถบอกปฏิเสธยุโรป ใช้อำนาจสั่งยุโรป หรือปฏิบัติกับยุโรปเหมือนพวกเขาอ่อนแอ” เซเลนสกีกล่าว

เซเลนสกีกล่าวว่า ถึงแม้รัสเซียจะสูญเสียทหารในสงครามจำนวนมาก แต่ปูตินก็ยังคงเสริมกำลังทหาร 150,000 นาย ซึ่งเป็นจำนวนมากกว่ากองทัพของชาติยุโรปส่วนใหญ่ และยังคงเปิดสำนักงานเกณฑ์ทหารทุกสัปดาห์ เซเลนสกีบอกอีกว่าราคาน้ำมันยังคงสูงมากพอที่ปูตินจะไม่สนใจโลก นอกจากนี้ยังอ้างถึงสำนักงานข่าวกรองของยูเครนว่าพวกเขามีข่าวกรองในเรื่องที่รัสเซียเตรียมส่งกองกำลังของตัวเองไปที่เบลารุส ซึ่งเป็นประเทศที่มีผู้นำเข้าข้างรัสเซีย โดยอ้างว่าเพราะต้องการซ้อมรบ แต่ทางนาโตก็บอกว่ายังไม่ได้รับรายงานจากหน่วยข่าวกรองของนาโตในเรื่องนี้

เซเลนสกีพูดถึงการที่สหรัฐฯ จะเข้าเจรจากับรัสเซียโดยปราศจากยุโรปและยูเครนว่า พวกเขาจะ “ไม่มีทางยอมรับข้อตกลงใดๆ ก็ตามที่กระทำลับหลังพวกเขาโดยที่พวกเขาไม่มีส่วนร่วมด้วย”

นอกจากนี้เซเลนสกียังเชื่อว่าปูตินจะไม่ได้อยากสร้างสันติภาพอย่างที่อ้างไว้กับตัวแทนของสหรัฐฯ “ปูตินไม่สามารถการันตีความมั่นคงอย่างแท้จริงได้ ไม่ใช่เพราะว่าเขาเป็นจอมโกหกจนเป็นนิสัย แต่เพราะว่ารัสเซียในสภาพตอนนี้ต้องการสงครามเพื่อที่จะครองอำนาจตัวเองเอาไว้ แล้วโลกของเราก็ควรจะต้องป้องกันไม่ให้เกิดเรื่องนี้” เซเลนสกีกล่าว

ทรัมป์ ทำให้จุดยืนต้านรัสเซียเปลี่ยนไป?

เป็นเรื่องน่าสนใจที่ผู้นำยูเครนและผู้นำประเทศอื่นๆ จะไม่ไว้ใจสหรัฐฯ ภายใต้รัฐบาลทรัมป์ในการเจรจากับรัสเซียโดยไม่มีพวกเขาร่วมด้วย เพราะพวกเขากังวลว่าสหรัฐฯ ในยุคทรัมป์จะมีจุดยืนเปลี่ยนไปจากเดิมเมื่อเทียบกับสมัยของรัฐบาลไบเดน ซึ่งในช่วงตลอด 3 ปีที่เกิดสงครามยูเครน สหรัฐฯ มีจุดยืนร่วมกับยุโรปในการต่อต้านรัสเซีย แต่เพียงแต่ 3 สัปดาห์หลังจากที่ทรัมป์ได้เป็นประธานาธิบดีในสมัยที่ 2 เท่านั้น ที่จุดยืนของสหรัฐฯ ดูเหมือนจะเสื่อมคลายลง

สิ่งที่เป็นสัญญาณในเรื่องนี้ มีอยู่หลายกรณี กรณีแรก คือการที่ พีต เฮกเซธ รัฐมนตรีกลาโหมสหรัฐฯ พูดในเชิงปฏิเสธการให้ยูเครนเข้าร่วมเป็นสมาชิกของนาโต ซึ่งยูเครนมีความประสงค์อยากเข้าร่วมนาโตมานานแล้ว โดยที่เฮกเซธบอกว่าการที่ยูเครนจะได้เป็นสมาชิกนาโตนั้นไม่ใช้ผลลัพธ์ที่เป็นไปได้จริงในการเจรจาต่อรองยุติข้อพิพาท เฮกเซธยังบอกอีกว่าความมั่นคงของยุโรปไม่ใช่สิ่งที่สหรัฐฯ ให้ความสำคัญมาก่อนอีกต่อไปแล้ว

กรณีที่สอง คือ การที่ทรัมป์ต่อสายคุยกับปูตินเป็นเวลานานโดยไม่ปรึกษากับยูเครน ทำให้เป็นการสิ้นสุดนโยบายของชาติตะวันตกที่ว่า “เวลาจะทำอะไรเกี่ยวกับยูเครน ต้องมียูเครนร่วมด้วย”

กรณีที่สาม คือการที่รองประธานาธิบดี เจดี แวนซ์ ปราศรัยในเชิงกล่าวหาว่ายุโรปปราบปรามเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นซึ่งสร้างความไม่พอใจอย่างมากต่อเหล่าผู้นำยุโรป

ไนเจล กูลด์-ดาวีส์ นักวิจัยอาวุโสด้านรัสเซียและยูเรเซียจากสถาบันนานาชาติเพื่อการศึกษายุทธศาสตร์กล่าวว่า การกระทำของรัฐบาลทรัมป์เป็นการผลักยุโรปไปสู่ที่ๆ ไม่คุ้นเคยมาก่อน นอกจากนี้เรื่องการประนีประนอมกับรัสเซียตั้งแต่ก่อนที่จะมีการเจรจานั้นก็แสดงให้เห็นว่ารัฐบาลทรัมป์ได้แสดงความเร่งรีบอย่างไม่เหมาะสม ทำให้พวกเขาอยู่ในจุดที่อ่อนแอกว่าในการเจรจา ซึ่งอาจจะเปิดช่องให้ปูตินอาศัยประโยชน์ในเรื่องนี้ได้

เรียบเรียงจาก

Rubio says “we now non-public an extended ways to head” sooner than talks on ending Russia-Ukraine battle, CBX Information, 17-02-2025

https://www.cbsnews.com/news/marco-rubio-russia-ukraine-peace-talks-face-the-nation/

Zelenskyy: ‘The time has near’ for a European military, Politico,

https://www.politico.eu/article/ukraine-volodymyr-zelenskyy-time-has-near-european-military-munich-security-convention/

Barred from US-Russia talks on Ukraine, Europe scrambles for response with Paris summit, CNN, 17-02-2025

https://model.cnn.com/2025/02/17/europe/europe-ukraine-summit-paris-trump-intl-hnk/index.html

Zelensky warns days of assured US strengthen for Europe are over, as Kellogg says Europeans gained’t be at desk for peace talks, CNN, 15-02-2025

https://model.cnn.com/2025/02/15/europe/zelensky-trump-putin-ukraine-russia-peace-talks-intl/index.html