มารู้จัก “วัตถุกึ่งดวงจันทร์” เพื่อนใหม่ของโลก ที่แอบโคจรเคียงคู่โลกมานานหลายทศวรรษ

ที่มาของภาพ : Getty Photos

Article Files

• • Creator, ซานดรีน ลังกัมบู
  • Operate, บีบีซีเวิลด์เซอร์วิส
• 27 ตุลาคม 2025

นักดาราศาสตร์ค้นพบว่าโลกมีดาวเคราะห์คู่หูดวงใหม่ นั่นคือ “วัตถุกึ่งดวงจันทร์” ซึ่งจะอยู่ในวงโคจรร่วมกับโลกไปจนกระทั่งปี 2083 แต่มันไม่ใช่วัตถุบนท้องฟ้าเพียงดวงเดียวที่อยู่ในบริเวณใกล้เคียงกับดาวเคราะห์ของเรา ในขณะที่โลกโคจรอยู่รอบดวงอาทิตย์

ดาวเคราะห์น้อยขนาดเล็กนี้ชื่อว่า “2025 PN7” โคจรมาเกือบจะเป็นจังหวะเดียวกับโลกมานานหลายทศวรรษแล้ว

“ดาวเคราะห์น้อยเสมือนดวงจันทร์นั้นน่าสนใจ เพราะจริง ๆ แล้วพวกมันไม่ได้โคจรรอบโลกของเราเหมือนที่ดวงจันทร์ทำ แต่มันแค่โคจรอยู่ในบริเวณใกล้เคียงกับโลก” ดร.เจนนิเฟอร์ มิลลาร์ด นักดาราศาสตร์จากฟิฟธ์ สตาร์ แล็บส์ (Fifth Star Labs) ในเวลส์ อธิบาย

ดาวเคราะห์น้อยดวงนี้มีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 20 เมตร

“มันไม่ได้ใหญ่มาก – มันเหมือนอาคารสำนักงานขนาดเล็ก เราคิดว่ามันอยู่แถว ๆ นี้มา 60 ปีแล้ว และมันยังมีเวลาอีก 60 ปี หากคำนวณจากวงโคจรปัจจุบัน” ดร.มิลลาร์ดกล่าวกับบีบีซี

Skip ได้รับความนิยมสูงสุด and proceed studyingได้รับความนิยมสูงสุด

Close of ได้รับความนิยมสูงสุด

ดาวเคราะห์น้อยดวงนี้ถูกค้นพบโดยกล้องโทรทรรศน์แพน-สตาร์ส (Pan-STARRS) ในฮาวาย

หอดูดาวแห่งนี้เป็นที่ตั้งของกล้องโทรทรรศน์ที่ใช้ค้นหาวัตถุใกล้โลก (Advance Earth Objects – NEOs) เช่น ดาวเคราะห์น้อยและดาวหาง

ปัจจุบันโลกมีวัตถุกึ่งดวงจันทร์ หรือควอไซมูน (Quasi-moon) ที่ได้รับการระบุแล้วทั้งหมด 8 ดวง ดวงจันทร์ขนาดเล็กอีกจำนวนหนึ่งที่ไม่ทราบแน่ชัด และอาจมีดวงจันทร์ผี หรือโกสต์มูน (ghost moons) อีก 2 ดวง แต่ไม่มีดวงใดเทียบเท่าดวงจันทร์บริวารเพียงหนึ่งเดียวของโลกของเรา

วัตถุกึ่งดวงจันทร์ (Quasi-moons)

วัตถุกึ่งดวงจันทร์ (Quasi-moons) ของโลกได้ชื่อนี้มาจากมุมมองของเราบนโลก พวกมันดูเหมือนจะโคจรรอบโลกเช่นเดียวกับดวงจันทร์ ทว่าเมื่อพิจารณาให้ละเอียดขึ้นจะพบว่าแท้จริงแล้วพวกมันคือดาวเคราะห์น้อยที่โคจรรอบดวงอาทิตย์เคียงข้างกับโลก

“ในขณะที่พวกมันโคจรรอบดวงอาทิตย์ พวกมันกำลังเคลื่อนที่ในอวกาศตามเส้นทางที่คล้ายกับโลกมาก ดูเหมือนว่าพวกมันกำลังโคจรรอบเราเพราะมันอยู่ใกล้เรามาก บางครั้งพวกมันก็โคจรนำหน้าเรา บางครั้งโคจรอยู่ข้างหลังเรา แต่จริง ๆ แล้วพวกมันไม่ได้ถูกดึงดูดด้วยแรงโน้มถ่วง(จากโลกโดยตรง) นั่นคือความแตกต่าง” เธออธิบาย

ในขณะที่ดาวเคราะห์น้อยเหล่านี้โคจรตามวงโคจร พวกมันก็ได้รับผลกระทบเล็กน้อยจากแรงโน้มถ่วงของโลกที่ดึงพวกมันเข้ามาใกล้มากขึ้น

วัตถุกึ่งดวงจันทร์ที่รู้จักทั้งหมดของโลกนั้นเป็นเพียงดาวเคราะห์น้อยชั่วคราว วงโคจรของพวกมันอาจกินเวลานานหลายทศวรรษหรืออาจนานกว่า 1 ศตวรรษ

ที่มาของภาพ : Getty Photos

มินิมูน (Minimoons)

ในทางตรงกันข้าม “ดวงจันทร์ขนาดจิ๋ว” หรือมินิมูน (Minimoons) คือวัตถุที่โคจรรอบดาวเคราะห์จริง ๆ

มินิมูนของโลกคือดาวเคราะห์น้อยขนาดเล็กที่ถูกแรงโน้มถ่วงของโลกดึงดูดเอาไว้ชั่วคราว ซึ่งเป็นเศษซากจากการก่อตัวของระบบสุริยะหรืออาจเป็นเศษซากอวกาศอื่น ๆ และโดยทั่วไปจะโคจรอยู่ในวงโคจรน้อยกว่า 1 ปี

มินิมูนเหล่านี้มีขนาดเล็กและตรวจจับได้ยาก มีผู้พบเห็นเพียง 4 ดวงเท่านั้น และไม่มีดวงใดยังคงโคจรรอบโลกในปัจจุบัน

การพบเห็นมินิมูนครั้งสุดท้าย เกิดขึ้นคือในเดือน ส.ค. 2024 ดาวเคราะห์น้อยดวงนี้รู้จักกันในชื่อ “2024 PT5” มีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 10 เมตร

เชื่อกันว่ามาจากแถบดาวเคราะห์น้อยอรชุน (Arjuna) ซึ่งเป็นกลุ่มหินอวกาศที่มีวงโคจรคล้ายกับโลกที่โคจรรอบดวงอาทิตย์

แต่การวิเคราะห์องค์ประกอบทางเคมีเพิ่มเติมดูเหมือนจะชี้ให้เห็นว่า “2024 PT5” อาจเป็นชิ้นส่วนของดวงจันทร์ ซึ่งหลุดออกมาหลังจากการชนของดาวเคราะห์น้อยเมื่อนานมาแล้ว

มันใช้เวลาเพียงไม่กี่เดือนในห้วงอวกาศรอบ ๆ โลกก่อนที่จะกลับมายังแถบดาวเคราะห์น้อยที่มันมา

ที่มาของภาพ : Getty Photos

ดวงจันทร์ผี (Ghost moons)

ดวงจันทร์ผี (Ghost moons) เป็นดวงจันทร์ที่ลึกลับที่สุดในบรรดาดาวเคราะห์ 3 ประเภทข้างต้น

เชื่อกันว่าดวงจันทร์ผีคือกลุ่มเมฆฝุ่นที่หมุนวนอยู่และร่วมวงโคจรเดียวกับโลก โดยโคจรอยู่ข้างหน้าหรือข้างหลังโลกในขณะที่โคจรรอบดวงอาทิตย์ แต่ยังไม่มีข้อสรุปทางวิทยาศาสตร์ที่ยอมรับอย่างกว้างขวางว่า ดวงจันทร์ผีมีอยู่จริงหรือไม่

อย่างไรก็ตาม ดร.มิลลาร์ดเชื่อว่า แนวคิดนี้น่าเชื่อถือ

“ในอวกาศมีฝุ่นจำนวนมาก” เธอกล่าว “มีอนุภาคฝุ่นระหว่างดาวเคราะห์อยู่ ดังนั้นฉันคงไม่แปลกใจหากมีฝุ่นบางส่วนถูกดึงดูดโดยจุดเสถียรแรงโน้มถ่วงที่อยู่รอบวงโคจรของโลก”

วัตถุกึ่งดวงจันทร์หรือมินิมูน เป็นอันตรายหรือไม่ ?

แม้จะอยู่ใกล้กันมากในทางดาราศาสตร์ แต่วัตถุเหล่านี้ก็ไม่เคยเข้าใกล้พอที่จะก่อให้เกิดอันตรายใด ๆ

แม้แต่ในระยะใกล้ที่สุด พวกมันก็ยังอยู่ห่างออกไปหลายเท่าของดวงจันทร์

ในแง่ของอวกาศ ดวงจันทร์ผีถือว่าอยู่ใกล้ แต่ในความเป็นจริงแล้วไม่มีอะไรต้องกังวล

“มันไม่ใช่ว่าพวกมันกำลังกรีดร้องออกมาจากความมืดหรอก” ดร.มิลลาร์ดอธิบาย

“ถ้าพวกมันเข้ามาใกล้เรา มันจะเคลื่อนที่ช้ามาก เราจะเห็นมันเข้ามา และเราก็จะมีสัญญาณเตือนมากมายเพื่อรับมือกับมัน”

ดาวเคราะห์ดวงอื่นใดมีวัตถุกึ่งดวงจันทร์บ้างหรือไม่ ?

ที่มาของภาพ : Getty Photos

ในช่วงไม่กี่ทศวรรษที่ผ่านมา กล้องโทรทรรศน์มีประสิทธิภาพเพียงพอที่จะตรวจจับดาวเคราะห์น้อยที่เลือนรางและยากจะเข้าถึงเหล่านี้ได้

พอดีพวกมันอยู่ตรงขีดจำกัดสูงสุดที่เทคโนโลยีปัจจุบันสามารถตรวจจับได้ในแง่ของความสว่างของมัน

นอกจากความก้าวหน้าเหล่านั้นแล้ว การพัฒนาด้านการคำนวณยังทำให้สามารถจำลองการเคลื่อนที่ของพวกมันและยืนยันว่าวัตถุลึกลับเหล่านี้คือวัตถุกึ่งดวงจันทร์

“มันไม่ใช่ปรากฏการณ์ที่แปลก แค่ตรวจจับได้ยากมาก” ดร.มิลลาร์ดกล่าวและว่า “หากพวกมันตรวจจับได้ยากทั้งที่อยู่ใกล้โลก คุณคงนึกภาพออกว่าการค้นหาพวกมันในที่อื่น ๆ ของระบบสุริยะนั้นยากเพียงใด”

ถึงขณะนี้ มีการตรวจพบวัตถุกึ่งดวงจันทร์รอบดาวพฤหัสบดี ดาวศุกร์ ดาวเสาร์ ดาวเนปจูน และดาวพลูโต และอาจมีการค้นพบเพิ่มเติมในอนาคต

“ระบบสุริยะยังคงเป็นสถานที่ที่มีการเคลื่อนไหวและพลวัตสูง” ดร.มิลลาร์ดกล่าวเสริมและยังบอกด้วยว่า “มันไม่ได้เสียชีวิตหรือหยุดนิ่ง ทุกอย่างเคลื่อนที่อยู่ตลอดเวลา”