ทรัมป์รับเครื่องบินหรูมูลค่า 400 ล้านดอลลาร์ จากราชวงศ์กาตาร์ เป็นของขวัญได้หรือไม่ ?

ที่มาของภาพ : Getty Pictures

• Creator, เจค ฮอร์ตัน, ทอม เอจจิงตัน และโจชัว ชีแธม
• Purpose, บีบีซี เวริฟาย (BBC Review)
• เมื่อ 1 ชั่วโมงที่แล้ว

ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ของสหรัฐฯ ได้กล่าวว่าฝ่ายบริหารของเขาต้องการที่จะรับเครื่องบินมูลค่าประมาณ 400 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือประมาณ 13,350 ล้านบาท จากกาตาร์เป็นของขวัญโดยบอกว่าเป็น “ท่าทีที่ยอดเยี่ยม” ซึ่งเขาคงจะ “โง่” หากปฏิเสธของขวัญชิ้นนี้

เหตุการณ์นี้ถูกสมาชิกบางคนของพรรคคู่เดโมแครตคู่แข่ง มองว่า “ผิดกฎหมายอย่างร้ายแรง” ซึ่งทำเนียบขาวปฏิเสธข้อกล่าวหานี้ และยังนำมาซึ่งเสียงวิพากวิจารณ์จากผู้สนับสนุนของทรัมป์บางคน ขณะที่กาตาร์ระบุว่า กระแสข่าวเกี่ยวกับเครื่องบินนั้น “ไม่ถูกต้อง” และการเจรจาต่อรองยังคงดำเนินอยู่

กระแสข่าวดังกล่าวเกิดขึ้นในระหว่างที่ทรัมป์เดินทางเยือนหลายประเทศในตะวันออกกลาง รวมถึงกาตาร์

จากกรณีนี้ บีบีซี เวริฟาย (BBC Review) ย้อนดูข้อกฎหมายในการรับของขวัญของประธานาธิบดีสหรัฐฯ ว่าเป็นอย่างไร

เรารู้อะไรแล้วบ้างเกี่ยวกับเครื่องบินลำนี้ ?

เมื่อวันอาทิตย์ (11 พ.ค.) ที่ผ่านมา สื่อสหรัฐฯ รายงานว่าฝ่ายบริหารของทรัมป์กำลังเตรียมที่จะรับเครื่องบินเจ็ตขนาดใหญ่ยี่ห้อ “โบอิง” จากราชวงศ์กาตาร์ โดยระบุว่าเครื่องบินลำนี้จะถูกปรับปรุงและใช้ชั่วคราวเป็นเครื่องบินแอร์ฟอร์ซวัน (Air Power One) ซึ่งเป็นชื่อของเครื่องบินประจำตำแหน่งประธานาธิบดีสหรัฐฯ

Skip ได้รับความนิยมสูงสุด ได้รับความนิยมสูงสุด

End of ได้รับความนิยมสูงสุด

ทรัมป์โพสต์บนทรูธโซเชียลหลังจากนั้นว่า “กระทรวงกลาโหมกำลังจะได้รับของขวัญโดยไม่มีค่าธรรมเนียมใด ๆ เป็นเครื่องบิน 747 เพื่อมาแทนที่แอร์ฟอร์ซวันซึ่งมีอายุ 40 ปีแล้ว ในการทำธุรกรรมที่เปิดเผยและโปร่งใสมาก”

เมื่อถูกนักข่าวถาม ทรัมป์ตอบว่า “มันเป็นท่าทีที่ยอดเยี่ยมจากกาตาร์ ซึ่งผมซาบซึ้งกับมันมาก ผมคงไม่มีวันปฏิเสธข้อเสนอแบบนั้นได้”

เมื่อเดือน ก.พ. ทรัมป์เคยพูดว่าเขา “ไม่พอใจโบอิง” เกี่ยวกับความล่าช้าในการส่งมอบเครื่องบินแอร์ฟอร์ซวันลำใหม่ 2 ลำ เขายังบอกด้วยว่าทำเนียบขาวควรจะ “ซื้อเครื่องบิน หรือได้เครื่องบิน หรือทำอะไรบางอย่าง”

เครื่องบินของกาตาร์ถูกจับภาพได้ที่เมืองปาล์มบีชในรัฐฟลอริดา เมื่อเดือน ก.พ. ระหว่างที่ทรัมป์ตรวจสอบเครื่องบินลำนั้นอยู่ จากเอกสารสรุปข้อมูลจำเพาะของเครื่องบินเมื่อปี 2015 เครื่องบินลำนี้ประกอบไปด้วยห้องนอนสามห้อง ห้องรับรองส่วนตัว และสถานที่ทำงาน

ที่มาของภาพ : Getty Pictures

เจ้าหน้าที่ทางการกาตาร์บอกกับซีเอ็นเอ็น (CNN) ว่า เครื่องบินลำดังกล่าวเป็นสิ่งที่กระทรวงกลาโหมของกาตาร์มอบให้กับเพนตากอน และจะถูกปรับปรุงให้สอดคล้องกับมาตรฐานด้านความปลอดภัยและมาตรฐานการรักษาความปลอดภัยของแอร์ฟอร์ซวัน

ผู้เชี่ยวชาญมองว่ามันน่าจะใช้เวลาหลายปี ซึ่งหมายความว่าเครื่องบินลำนี้อาจจะยังไม่พร้อมใช้งานจนกระทั่งทรัมป์ใกล้หมดสมัยประธานาธิบดี

ทรัมป์เคยพูว่าเครื่องบินลำนี้จะถูกนำไปไว้ที่ห้องสมุดประธานาธิบดี (Presidential Library อันหมายถึงหอจดหมายเหตุหรือพิพิธภัณฑ์ที่เก็บข้าวของของประธานาธิบดี) หลังจากที่เขาหมดวาระลงแล้ว และเขา “จะไม่ใช้มัน” ภายหลังจากพ้นตำแหน่ง

ทว่าการเคลื่อนไหวนี้ก็ยังนำมาซึ่งเสียงวิพากษ์วิจารณ์จากทั้งฝั่งเดโมแครตและฝั่งผู้ที่สนับสนุนทรัมป์มานาน เช่น ลอรา ลูเมอร์ ที่กล่าวว่า “นี่จะเป็นจุดด่างพร้อยอย่างแท้จริงของฝ่ายบริหาร ถ้ามันเป็นเรื่องจริง”

ของขวัญชิ้นนี้ถูกกฎหมายหรือไม่?

สมาชิกอาวุโสของพรรคแดโมแครตหลายคนอ้างว่าการรับของขวัญเป็นเรื่องผิดกฎหมาย

อดัม ชิฟฟ์ วุฒิสมาชิกจากพรรคเดโมแครต อ้างถึงส่วนหนึ่งของรัฐธรรมนูญสหรัฐฯ ที่ระบุว่า ไม่ควรมีเจ้าหน้าที่รัฐที่ได้รับเลือกตั้งคนใดรับ “ของขวัญใด ๆ… หรือประโยชน์อื่นใด” จากผู้นำของรัฐอื่น โดยที่ไม่ผ่านการเห็นชอบจากสภาคองเกรส

แฟรงค์ ค็อกเลียโน ศาสตราจารย์ด้านประวัติศาสตร์อเมริกันที่มหาวิทยาลัยเอดินเบอระในสกอตแลนด์ ระบุว่าประโยคดังกล่าว “มีจุดมุ่งหมายเพื่อป้องกันไม่ให้มีการติดสินบนเพื่อที่จะมีอิทธิพลต่อรัฐบาล”

“แน่นอนว่ามันกำลังเป็นการบิดเบือนรัฐธรรมนูญ และเรายังไม่เคยเห็นของขวัญในระดับนี้ หรือในลักษณะนี้” ศาสตราจารย์ แอนดรูว์ โมแรน ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายรัฐธรรมนูญแห่งมหาวิทยาลัยลอนดอนเมโทรโพลิแทน ระบุ

ที่มาของภาพ : Getty Pictures

มีร่างกฎหมายจำนวนหนึ่งเกี่ยวข้องกับการรับของขวัญจากต่างประเทศซึ่งสภาคองเกรสเห็นชอบในอดีต เช่น กฎหมายว่าด้วยของขวัญและของตกแต่งต่างประเทศ ปี 1966 ซึ่งบัญญัติว่าการจะรับของขวัญจากต่างประเทศที่มีมูลค่าเกินที่กำหนดไว้จะต้องได้รับการเห็นชอบจากสภาคองเกรสก่อน

ปัจจุบันเจ้าหน้าที่รัฐของสหรัฐฯ สามารถรับของขวัญที่มีมูลค่าไม่เกิน 480 ดอลลาร์สหรัฐ (ราว 16,031 บาท) ได้

แม้ทรัมป์จะอ้างว่าเครื่องบินลำนี้จะไปอยู่ใน “ห้องสมุด” ของเขาในท้ายที่สุด แต่ผู้เชี่ยวชาญเชื่อว่าเขาหมายถึงมูลนิธิพิพิธภัณฑ์ของเขา

โดยปกติอดีตประธานาธิบดีจะมีห้องสมุดที่เก็บเอกสารของพวกเขา และมีพิพิธภัณฑ์ซึ่งมักได้รับการสนับสนุนจากเงินบริจาคส่วนตัวที่เต็มไปด้วยของสะสมและเปิดให้สาธารณะเข้าชมได้

ผู้เชี่ยวชาญที่บีบีซี เวริฟาย (BBC Review) ได้พูดคุยระบุว่า ข้อเท็จจริงที่เครื่องบินลำนี้อาจถูกมอบให้กับรัฐบาล โดยที่ไม่ได้ให้กับตัวประธานาธิบดีโดยตรง ก่อนที่จะถูกย้ายไปอยู่ในพิพิธภัณฑ์ของเขานั้น อาจไม่สามารถหลีกเลี่ยงการละเมิดรัฐธรรมนูญที่อาจเกิดขึ้นได้

ที่มาของภาพ : Getty Pictures

จอร์แดน ลีโบวิตซ์ จากองค์กรพลเมืองเพื่อความรับผิดชอบและจริยธรรม (Citizens for Accountability and Ethics) ในวอชิงตัน ระบุว่า หากทรัมป์ใช้เครื่องบินไม่ว่าจะในทางใดก็ตามภายหลังจากที่เขาพ้นตำแหน่งประธานาธิบดีแล้วจะถือเป็นการข้ามเส้น “แอร์ฟอร์ซวันของเรแกนก็ถูกนำไปตั้งที่ห้องสมุดประธานาธิบดีของเขาในท้ายที่สุด แต่มันมีข้อแตกต่างอยู่ เครื่องบินลำนั้นถูกปลดประจำการแล้วและเรแกนไม่เคยใช้บินไปไหนอีกเลย และมันตั้งอยู่ข้างในในฐานะของจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์”

มีรายงานว่ากระทรวงยุติธรรมของสหรัฐฯ ได้ร่างคำอธิบายว่าเหตุใดการรับเครื่องบินเจ็ตจึงเป็นสิ่งที่อนุญาตให้ทำไดเ อย่างไรก็ตาม ร่างดังกล่าวยังไม่ปรากฏต่อสาธารณะ

เมื่อแคโรไลน์ เลวิตต์ โฆษกทำเนียบขาว ถูกถามถึงความชอบธรรมทางกฎหมายของข้อตกลงเรื่องการมอบเครื่องบินนี้ เธอกล่าวว่า “รายละเอียดทางกฎหมายของเรื่องนี้กำลังอยู่ในระหว่างดำเนินการ แต่แน่นอน การบริจาคใด ๆ ที่ให้กับรัฐบาลนี้เป็นการปฏิบัติโดยสอดคล้องกับกฎหมายอย่างสมบูรณ์เสมอ”

ครอบครัวของทรัมป์ไปทำอะไรที่ตะวันออกกลาง ?

ประธานาธิบดีทรัมป์มีกำหนดเดินทาง 4 วันไปยังซาอุดีอาระเบีย กาตาร์ และสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ ด้วยความหวังว่าจะดึงดูดการลงทุนให้กับสหรัฐฯ

การเยือนของเขาเกิดขึ้นตามหลังข้อตกลงทางธุรกิจต่าง ๆ ที่ประกาศโดย “ทรัมป์ ออร์แกไนเซชัน” (Trump Group) ซึ่งดำเนินโดยลูกชายของทรัมป์ คือ เอริก ทรัมป์ และโดนัลด์ ทรัมป์ จูเนียร์

ข้อตกลงที่ว่านี้ยังรวมถึงการก่อสร้างสนามกอล์ฟและวิลลาหรูในกาตาร์และสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์

ปัจจุบันประธานาธิบดีทรัมป์ไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องกับทรัมป์ ออร์แกไนเซชันแล้ว โดยเขาได้ส่งต่อความรับผิดชอบทางการบริหารให้กับลูก ๆ หลังจากที่เขาก้าวเข้าสู่ทำเนียบขาวเมื่อ 20 ม.ค. 2025

ที่มาของภาพ : Getty Pictures

ทรัมป์ ออร์แกไนเซชัน ประกาศข้อตกลงดังกล่าวในช่วงต้นเดือน พ.ค. ที่ผ่านมา โดยรายละเอียดคือบริษัทจะพัฒนาสนามกอล์ฟ 18 หลุมสุดหรูภายใต้แบรนด์ทรัมป์ และวิลลาหรูในกรุงโดฮา เมืองหลวงที่ตั้งอยู่ทางตอนเหนือของกาตาร์

ในตอนนั้น เอริก ทรัมป์ กล่าวว่า “พวกเราภาคภูมิใจสุด ๆ ในการขยายแบรนด์ทรัมป์เข้าสู่กาตาร์ ผ่านความร่วมมือที่ยอดเยี่ยมกับกาตารีดีอาร์ (Qatari Diar) และดาร์โกลบอล (Dar World)”

ดาร์โกลบอล คือ บริษัทก่อสร้างสัญชาติซาอุดีอาระเบียซึ่งเป็นบริษัทมหาชน ส่วนกาตารีดีอาร์คือบริษัทกาตาร์ที่มีรัฐเป็นเจ้าของ

ในอีกวาระเมื่อ 30 เม.ย. ทรัมป์ ออร์แกไนเซชัน ประกาศว่าจะสร้าง “โรงแรมและหอคอยสูงนานาชาติของทรัมป์เป็นครั้งแรกในภูมิภาค” ใน “ใจกลางของดูไบ” ซึ่งจะประกอบไปด้วย “ที่พักหรูและการบริการในระดับเวิลด์คลาส” รวม 80 ชั้น

เอริก ทรัมป์ เองก็เพิ่งไปเยือนสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์เมื่อไม่นานมานี้เพื่อขึ้นพูดในงานประชุมด้านคริปโตเคอเรนซีที่ชื่อว่า โทเคน 2049 (Token 2049) เมื่อ 1 พ.ค.

เมื่อถูกถามว่าประธานาธิบดีทรัมป์มีแนวโน้มที่จะไปพบกับบุคคลใดที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจของครอบครัวในการเดินทางครั้งนี้หรือไม่ แคโรไลน์ เลวิตต์ โฆษกทำเนียบขาว ระบุว่ามัน “ไร้สาระ” ที่จะไปกล่าวหาว่าประธานาธิบดีกำลังทำอะไรเพื่อผลประโยชน์ของตัวเอง