ในร่างประมาณรายจ่ายปี 2569 ในส่วนของ ‘งบกลาง’ พบว่า งบที่เก

ในร่างประมาณรายจ่ายปี 2569 ในส่วนของ ‘งบกลาง’ พบว่า งบที่เกี่ยวข้องกับ ‘สวัสดิการข้าราชการ’ กินสัดส่วนเกินครึ่งของงบกลางทั้งหมด นั่นคือ บำเหน็จบำนาญ และ ค่ารักษาพยาบาล ซึ่งเมื่อสืบค้นย้อนหลังพบว่าตัวเลขงบส่วนนี้ขยับเพิ่มขึ้นตลอด 10 ปี

เว็บไซต์สำนักงบประมาณ ได้เผยแพร่ร่างพ.ร.บ.งบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2569 ประเด็นหนึ่งที่น่าจับตาคือ ‘งบกลาง’ หนึ่งในงบประมาณที่ได้รับการจัดสรรในสัดส่วนที่ ‘มากที่สุด’ หากเทียบกับงบของกระทรวงอื่น โดยเฉพาะในรายการ ‘เงินเบี้ยหวัด บำเหน็จ บำนาญ’ ที่ไม่เพียงแต่จะมีจำนวนสูงที่สุดในงบกลาง แต่ยังพบว่ามีแนวโน้มเพิ่มขึ้นต่อเนื่องตลอด 10 ปีที่ผ่านมา

ทั้งนี้ งบกลาง มีจุดประสงค์ในการตั้งขึ้นเพื่อรองรับค่าใช้จ่ายที่ยังไม่สามารถระบุได้ล่วงหน้าอย่างชัดเจนว่าจะเป็นความรับผิดชอบของหน่วยงานใด จึงไม่สามารถกำหนดเป้าหมายที่ชัดเจน หรือคาดการณ์ตัวเลขได้ จนถึงปัจจุบันนี้งบกลางมีกรอบหลักอยู่ด้วยกัน 12 รายการ

ปีงบประมาณ 2569 งบกลางถูกตั้งไว้ที่ 632,968 ล้านบาท ซึ่งถือว่ามีสัดส่วนที่ลดลง หากเทียบกับปี 2568 ทว่าตัวเลขของรายจ่ายที่มีความเกี่ยวข้องกับ ‘ข้าราชการ’ นั้นกลับเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะเงินเบี้ยหวัด บำเหน็จ บำนาญ และค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลข้าราชการ ลูกจ้าง และพนักงานของรัฐ

งบประมาณรายจ่ายงบกลางประจำปีงบประมาณ	2568	2569
1	ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการเสด็จพระราชดำเนินและต้อนรับประมุขต่างประเทศ	1,000,000,000	1,000,000,000
2	ค่าใช้จ่ายชดใช้เงินทดรองราชการเพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉิน	4,000,000,000	4,000,000,000
3	ค่าใช้จ่ายตามโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ	2,500,000,000	2,500,000,000
4	ค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลข้าราชการ ลูกจ้าง และพนักงานของรัฐ	93,800,000,000	94,200,000,000
5	ค่าใช้จ่ายเพื่อการกระตุ้นเศรษฐกิจและสร้างความเข้มแข็งของระบบเศรษฐกิจ	187,700,000,000	25,000,000,000
6	เงินชดเชยค่างานสิ่งก่อสร้าง	800,000,000	960,000,000
7	เงินช่วยเหลือข้าราชการ ลูกจ้าง และพนักงานของรัฐ	5,000,000,000	4,840,000,000
8	เงินเบี้ยหวัด บำเหน็จ บำนาญ	354,500,000,000	364,288,750,000
9	เงินเลื่อนเงินเดือนและเงินปรับวุฒิข้าราชการ	13,000,000,000	13,000,000,000
10	เงินสมทบของลูกจ้างประจำ	370,000,000	320,000,000
11	เงินสำรอง เงินสมทบ และเงินชดเชยของข้าราชการ	82,775,000,000	24,860,000,000
12	เงินสำรองจ่ายเพื่อกรณีฉุกเฉินหรือจำเป็น	96,556,710,300	98,000,000,000
งบประมาณรายจ่ายงบกลาง รวม (บาท)	842,001,710,300	632,968,750,000

ตารางแสดงการเปรียบเทียบงบประมาณรายจ่ายงบกลางประจำปีงบประมาณ 2568 – 2569

งบบำนาญเพิ่มเกือบ 2 เท่าใน 9 ปี

ในงบกลางประจำปีงบประมาณ 2569 จะเห็นได้ว่า ‘เบี้ยหวัด บำเหน็จ บำนาญ’ ถูกจัดสรรไว้สูงถึง 364,288 ล้านบาท หรือคิดเป็นประมาณ 57% ของงบกลางทั้งหมด งบส่วนนี้ตัั้งแต่ปี 2560-2568 พบว่ามีจำนวนเพิ่มขึ้นทุกปีอย่างชัดเจน

ปี	เงินเบี้ยหวัด บําเหน็จ บํานาญ (ล้านบาท) *	จำนวนข้าราชการ บําเหน็จบํานาญ (คน)**
2560	179,167	1,028,961
2561	191,222	1,056,825
2562	223,762	1,084,772
2563	265,716	1,147,656
2564	300,435	1,158,825
2565	310,600	1,192,093
2566	322,790	1,221,043
2567	333,043	1,249,784
2568 (เมษายน)	354,500	1,261,409

ตารางแสดงการเปรียบเทียบเงินเบี้ยหวัด บําเหน็จ บํานาญ และจำนวนข้าราชการบําเหน็จบํานาญ ในช่วงปี 2560 – 2568 (*ข้อมูลจากสำนักงบประมาณ

**ข้อมูลจากกองทุนบำเหน็จบำนาญข้าราชการ (กบข.))

แม้ว่าจำนวนข้าราชการเกษียณจะเพิ่มขึ้นอย่างค่อยเป็นค่อยไปในรอบ 9 ปีนี้ ทว่างบประมาณที่ถูกจัดสรรสำหรับเงินเบี้ยหวัด บำเหน็จ บำนาญ กลับเพิ่มขึ้นเท่าตัว จาก 179,167 ล้านบาทในปี 2560 เป็น 364,288 ล้านบาทในปีงบประมาณล่าสุด (2569)

งบรักษาข้าราชการขยายตัวต่อเนื่อง

นอกจากนี้ ‘ค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลข้าราชการลูกจ้างและพนักงานของรัฐ’ ก็มีตัวเลขเพิ่มขึ้นทุกปี จาก 60,000 ล้านบาทในปี 2559 พุ่งขึ้นเป็น 94,200 ล้านบาทในปี 2569

จากเอกสาร ‘กำลังคนภาครัฐ ปี 2566’ ระบุว่า ข้าราชการมีจำนวนทั้งสิ้น 1,756,259 คน โดยในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา ข้าราชการมีจำนวนเพิ่มขึ้น 100,905 คน หรือคิดเป็นอัตราเติบโตประมาณ 6.10%

แม้จำนวนข้าราชการจะเพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อยในช่วงสิบปีที่ผ่านมา ทว่าอัตราการขยายตัวของงบประมาณด้านการรักษาพยาบาลกลับสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว เพราะด้วยสิทธิรักษาพยาบาลนั้น เป็นสวัสดิการที่ครอบคลุมถึงครอบครัวของผู้มีสิทธิ ทั้งยังไม่จำกัดจำนวนครั้งในการใช้สิทธิ และไม่มีวงเงินจำกัดต่อหัว ในขณะที่สิทธิบัตรทองและประกันสังคมใช้ระบบเหมาจ่ายรายหัวอย่างชัดเจน

อย่างไรก็ตาม ร่าง พ.ร.บ.งบประมาณรายจ่ายประจำปี 2569 ได้ระบุไว้ด้วยว่า “ในขณะที่ตั้งงบประมาณรายจ่ายประจำปีจะไม่สามารถประมาณการค่าใช้จ่ายที่แน่นอนของแต่ละส่วนราชการได้เนื่องจากไม่สามารถคาดการณ์ได้ว่าในปีนั้นๆ จะมีข้าราชการ บิดามารดา สามี/ภรรยาหรือบุตรของข้าราชการของส่วนราชการใดบ้างที่จะเจ็บป่วยและต้องเบิกค่ารักษาพยาบาล”

ทั้งสองรายการนี้ ล้วนสะท้อนให้เห็นถึงแนวโน้มการเพิ่มขึ้นของภาระงบประมาณที่ส่วนใหญ่มุ่งไปยังข้าราชการทั้ง ‘เงินเบี้ยหวัด บำเหน็จ บำนาญ’ และ ‘ค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลข้าราชการลูกจ้างและพนักงานของรัฐ’ ซึ่งรวมกันมากกว่า 458,000 ล้านบาท หรือคิดเป็นกว่า 72% ของงบกลางปี 2569

ในรายงานสรุปผลการรับฟังความคิดเห็นการจัดทําร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจําปีงบประมาณ 2569 ได้ปรากฏข้อเสนอแนะและข้อสังเกตจำนวน 13 ความคิดเห็น ทั้งจากภาคเอกชน ภาคประชาชน และหน่วยงานภาครัฐ โดยในจำนวนนี้มีความเห็นบางส่วนที่กล่าวถึงประเด็นงบกลาง ว่า

งบประมาณรายจ่ายงบกลางช่วง 10 ปี (พ.ศ. 2560 –2569) ได้รับจัดสรรเฉลี่ยปีละ 586,377.6 ล้านบาท มีสัดส่วนต่อวงเงินงบประมาณรายจ่ายประจําปีเฉลี่ยร้อยละ 17.8 และสัดส่วนต่อผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (GDP) เฉลี่ยร้อยละ 3.3 โดยส่วนใหญ่เป็นรายการเกี่ยวกับค่าใช้จ่ายบุคลากรภาครัฐที่มีสัดส่วนต่อวงเงินงบประมาณรายจ่ายงบกลางเฉลี่ยร้อยละ 75.3 ทั้งยังพบว่า ค่าใช้จ่ายบุคลากรภาครัฐบางรายการ มีการเบิกจ่ายเกินวงเงินงบประมาณที่ได้รับจัดสรรอย่างต่อเนื่อง รัฐบาลจึงต้องให้ความสําคัญกับการบริหารงบประมาณให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น เพื่อให้สามารถรองรับภาระค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้นได้อย่างยั่งยืน รวมทั้งควรมีระบบตรวจสอบหรือมาตรการควบคุมการใช้จ่ายงบกลางที่เข้มงวด โดยเฉพาะค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลข้าราชการ ลูกจ้าง และพนักงานของรัฐ

อ้างอิง

หมายเหตุ – วนัสนันท์ หมู่เกรียง นักศึกษาฝึกงานจากคณะเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร มหาวิทยาลัยศิลปากร

ที่มา ประชาไท ( prachatai.com )