ญี่ปุ่นกำลังเลือกนายกรัฐมนตรีคนที่ 4 ในรอบ 5 ปี ใครคือตัวเต็งในครั้งนี้ ?

ที่มาของภาพ : Reuters

เมื่อ 1 ชั่วโมงที่แล้ว

เร็ว ๆ นี้ ญี่ปุ่นอาจได้ผู้นำหญิงคนแรก หรือไม่ก็ผู้นำที่อายุน้อยที่สุดในประวัติศาสตร์ชาติ เนื่องจากพรรคเสรีประชาธิปไตย หรือแอลดีพี (Liberal Democratic Celebration – LDP) ซึ่งเป็นพรรครัฐบาล กำลังลงคะแนนเสียงเลือกผู้นำพรรคคนใหม่เป็นครั้งที่ 2 ในรอบเพียง 1 ปี ในวันเสาร์นี้ (4 ต.ค.)

พรรคเสรีประชาธิปไตยกำลังมองหาผู้ที่จะมาดำรงตำแหน่งแทนนายกรัฐมนตรีชิเงรุ อิชิบะ ซึ่งลาออกจากตำแหน่งเมื่อเดือนที่แล้ว หลังจากรัฐบาลของเขาสูญเสียเสียงข้างมากในทั้ง 2 สภา

ไม่ว่าใครที่ได้รับเลือกให้ดำรงตำแหน่งก็ต้องเผชิญกับความท้าทายมากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งการฟื้นความเชื่อมั่นของประชาชนที่มีต่อพรรคให้กลับคืนมา หลังจากเกิดเรื่องอื้อฉาวเกี่ยวกับการทุจริตทางการเงินครั้งใหญ่

ผู้นำคนใหม่ยังต้องรับมือกับความสัมพันธ์ระหว่างญี่ปุ่นกับสหรัฐอเมริกาซึ่งอยู่ในช่วงตึงเครียด รวมถึงดำเนินการตามข้อตกลงด้านภาษีที่รัฐบาลของอิชิบะได้ตกลงกับฝ่ายบริหารของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ให้ลุล่วงไปได้

มีรายงานข่าวระบุว่า ทรัมป์มีกำหนดการเดินทางเยือนญี่ปุ่นในช่วงปลายเดือน ต.ค. ซึ่งเกิดขึ้นในห้วงที่ 2 ประเทศซึ่งเป็นพันธมิตรด้านความมั่นคงและการค้ากันมาอย่างยาวนาน กำลังหารือเกี่ยวกับแนวทางการดำเนินการตามข้อตกลงด้านภาษีศุลกากรดังกล่าว

Skip ได้รับความนิยมสูงสุด ได้รับความนิยมสูงสุด

Cease of ได้รับความนิยมสูงสุด

สำหรับปัญหาในประเทศ ผู้นำคนใหม่ต้องหาทางกระตุ้นเศรษฐกิจที่กำลังซบเซา รับมือกับภาวะเงินเฟ้อและวิกฤตด้านค่าครองชีพที่เพิ่มสูงขึ้น ทั้งยังต้องรับมือกับปัญหากระแสการเมืองขวาจัดที่เริ่มมีอิทธิพลมากขึ้นเรื่อย ๆ

นอกจากนี้ ผู้ได้รับเลือกให้เป็นผู้นำคนใหม่ของพรรค LDP อาจไม่ได้เก้าอี้นายกรัฐมนตรีเสมอไป เนื่องจากพรรคไม่ได้ครองเสียงข้างมากในสภาอีกต่อไปแล้ว

การลงคะแนนเสียงในวันเสาร์นี้จะมีขึ้นภายในพรรค LDP ประกอบด้วย สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (สส.) ของพรรค และสมาชิกพรรคทั่วไป จำนวน 295 คน ร่วมกันลงคะแนนเสียง

หากไม่มีผู้ใดได้รับคะแนนเสียงข้างมากในการลงคะแนนรอบแรกของวัน จะมีการจัดการเลือกตั้งรอบที่ 2 อย่างรวดเร็ว โดยเป็นการลงเสียงเลือกระหว่างผู้สมัคร 2 คนที่ได้คะแนนสูงสุดในรอบแรก

ใครอาจเป็นผู้นำประเทศคนต่อไป ?

ที่มาของภาพ : BBC composite/Getty

มี 3 คนที่ถูกคาดหมายว่าเป็นตัวเต็งในการลงคะแนนเสียงครั้งนี้ ได้แก่ ชินจิโร โคอิซูมิ รมว.เกษตรคนปัจจุบัน, โยชิมาสะ ฮายาชิ เลขาธิการคณะรัฐมนตรี, และซานาเอะ ทาคาอิจิ นักการเมืองอาวุโสของพรรค LDP ซึ่งหากเธอได้รับเลือก ซานาเอะจะกลายเป็นนายกรัฐมนตรีหญิงคนแรกของญี่ปุ่น

ซานาเอะวัย 64 ปี เป็นผู้ชื่นชมมาร์กาเร็ต แธตเชอร์ อดีตนายกรัฐมนตรีหญิงคนแรกของสหราชอาณาจักรมาอย่างยาวนานด้วยเช่นกัน

นอกจากนี้ เธอยังเป็นพันธมิตรและลูกศิษย์ทางการเมืองของอดีตนายกรัฐมนตรีชินโซ อาเบะ นักการเมืองสายอนุรักษนิยมที่มีจุดยืนแข็งกร้าว โดยเป็นที่ทราบดีว่าซานาเอะคัดค้านการสมรสของคนเพศเดียวกัน และมักเดินทางไปสักการะศาลเจ้ายาสุกุนิอันอื้นฉาว ซึ่งเป็นสถานที่ฝังศwเป็นเกียรติแก่อาชญากรสงครามระดับเอ

ในอดีต เธอไม่ค่อยถูกมองว่าเป็นผู้สนับสนุนประเด็นสิทธิสตรีมากนัก แต่เมื่อไม่นานนี้ ท่าทีของซานาเอะเริ่มเปลี่ยนแปลง โดยเธอให้คำมั่นระหว่างการหาเสียงว่าจะผลักดันให้สามารถนำค่าใช้จ่ายด้านการจ้างพี่เลี้ยงเด็กมาหักลดหย่อนภาษีได้บางส่วน และเสนอให้มีการลดหย่อนภาษีสำหรับบริษัทที่จัดหาบริการดูแลเด็กภายในองค์กร

เธอให้คำมั่นว่าจะเพิ่มขนาดเศรษฐกิจของญี่ปุ่นเป็น 2 เท่าภายในระยะเวลา 10 ปี ด้วยการลงทุนจากภาครัฐอย่างมหาศาลในด้านเทคโนโลยีใหม่ ๆ ไปจนถึงด้านโครงสร้างพื้นฐาน และด้านอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับความมั่นคงทางด้านเศรษฐกิจ

ภายใต้ข้อตกลงที่ญี่ปุ่นมีกับสหรัฐฯ ญี่ปุ่นจะตกลงลงทุนในสหรัฐฯ จำนวน 550 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว 17,600 พันล้านบาท) เพื่อแลกกับการลดภาษีนำเข้าสำหรับรถยนต์และสินค้าอื่น ๆ ของญี่ปุ่น แต่ก็มีการพูดถึงความเป็นไปได้ในการเจรจาใหม่ หากข้อตกลงดังกล่าวถูกมองว่าไม่เป็นธรรม

ที่มาของภาพ : EPA

ด้าน ชินจิโร โคอิซูมิ วัย 44 ปี เป็นบุตรชายของจุนอิชิโร โคอิซูมิ อดีตนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นที่ดำรงตำแหน่งระหว่างปี 2001-2006

เขาถูกมองว่าเป็นตัวแทนคนรุ่นใหม่ในพรรค LDP ซึ่งส่วนใหญ่มีสมาชิกที่มีอายุมาก โดยโคอิซูมิเป็นนักการเมืองที่มีภาพลักษณ์เป็นมิตรกับสื่อ และได้รับความนิยมในสื่อสังคมออนไลน์จากการโพสต์ภาพแมวของเขาเป็นประจำ

ในช่วงหลัง ความนิยมของเขาพุ่งสูงขึ้นในฐานะรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตร และจากผลงานในการทำให้ราคาข้าวลดลง รวมถึงยังได้รับคำชื่นชมจากเพื่อนร่วมพรรคเสรีประชาธิปไตยซึ่งเป็นนักการเมืองอาวุโสในเรื่องภาวะผู้นำของเขาต่อประเด็นดังกล่าว

ผู้สมัครตัวเต็งอีกคนคือ โยชิมาสะ ฮายาชิ วัย 64 ปี ซึ่งดำรงตำแหน่งเลขาธิการคณะรัฐมนตรี และยังเป็นโฆษกรัฐบาลคนสำคัญอีกด้วย ผู้สังเกตการณ์หลายคนมองว่าเขาเป็น “คนที่อาจไม่โดดเด่นนัก แต่มีประสบการณ์และผ่านการทดสอบมาแล้ว”

ผู้สนับสนุนจำนวนมากของฮายาชิมาจากกลุ่มการเมืองที่เคยนำโดยอดีตนายกรัฐมนตรีฟูมิโอะ คิชิดะ นอกจากนี้ เขายังได้รับการสนับสนุนจากสมาชิกรัฐสภาบางส่วนที่เคยหนุนหลังการลงสมัครชิงตำแหน่งประธานพรรคของนายกรัฐมนตรีอิชิบะในปี 2024

สำหรับแคนดิเดตรายอื่น ๆ ที่ลงสมัครชิงเก้าอี้หัวหน้าพรรคเช่นกัน ได้แก่ โทชิมิตสึ โมเตกิ อดีต รมว.ต่างประเทศ และ ทาคายูกิ โคบายาชิ อดีตรัฐมนตรีด้านความมั่นคงทางเศรษฐกิจ

วิกฤตพรรคแกนนำรัฐบาล

การชิงตำแหน่งผู้นำครั้งนี้เกิดขึ้นหลังจากที่พรรค LDP ต้องเผชิญกับช่วงเวลาที่ยากลำบากตลอดหลายปีที่ผ่านมา ซึ่งเต็มไปด้วย “กระแสข่าวอื้อฉาวอย่างต่อเนื่อง” รวมถึงความเบื่อหน่ายทางการเมืองของประชาชนในวงกว้าง และคะแนนนิยมที่ตกต่ำเป็นประวัติการณ์

ในปี 2024 นายอิชิบะ ซึ่งเพิ่งได้รับการแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรี ได้ประกาศยุบสภาและจัดการเลือกตั้งอย่างกระทันหันในเดือน ต.ค. โดยให้เหตุผลว่า “เป็นเรื่องสำคัญที่รัฐบาลใหม่จะต้องได้รับการตัดสินจากประชาชนโดยเร็วที่สุด”

ทว่า การเลือกตั้งครั้งนั้นกลับเป็นเดิมพันทางการเมืองที่ย้อนศรกลับมาเล่นงานพรรคของเขาแทน

ผู้มีสิทธิเลือกตั้งยังคงโกรธแค้นจากกรณีอื้อฉาวเกี่ยวกับการทุจริต และยังต้องเผชิญกับปัญหาเงินเฟ้อและค่าครองชีพทางเศรษฐกิจที่เพิ่มสูงขึ้น ส่งผลให้พรรคได้รับผลการเลือกตั้งที่ย่ำแย่มากที่สุดในรอบทศวรรษ

ถือเป็นครั้งแรกที่พรรค LDP ซึ่งปกครองญี่ปุ่นอย่างต่อเนื่องนับตั้งแต่ปี 1955 ได้สูญเสียเสียงข้างมากในรัฐสภา

ที่มาของภาพ : EPA

อิชิบะเคยปฏิเสธเสียงเรียกร้องให้เขาลาออก โดยให้เหตุผลว่าเขาต้องรับผิดชอบต่อความพ่ายแพ้ของพรรค และยังต้องจัดการกับข้อตกลงทางการค้ากับวอชิงตัน

แต่ในช่วงต้นเดือน ก.ย. ก่อนการลงคะแนนเลือกผู้นำพรรคครั้งใหม่ไม่นาน และมีแนวโน้มว่าเขาจะพ่ายแพ้ อิชิบะก็ตัดสินใจถอนตัว ประกาศลาออกจากตำแหน่ง และเปิดทางให้มีการเลือกตั้งผู้นำในวันนี้

เหตุใดญี่ปุ่นเปลี่ยนตัวนายกฯ บ่อยครั้ง ?

ในช่วง 2 ทศวรรษที่ผ่านมา ญี่ปุ่นมีนายกรัฐมนตรีมากกว่า 10 คน

ส่วนหนึ่งเป็นเพราะญี่ปุ่นเป็น “ประชาธิปไตยพรรคเดียว” ศาสตราจารย์เจมส์ บราวน์ จากมหาวิทยาลัยเทมเปิล ประเทศญี่ปุ่น กล่าว

“ในแง่ของรัฐบาล จริง ๆ แล้วมีแต่พรรค LDP เท่านั้น ซึ่งหมายความว่าการแข่งขันทางการเมืองหลัก ๆ มาจากภายในพรรค ไม่ใช่จากภายนอกพรรค”

ด้วยเหตุนี้ ภายในพรรค LDP เองก็มีการต่อสู้แย่งชิงกันอย่างดุเดือดระหว่างกลุ่มต่าง ๆ โดยทุกกลุ่มต่างก็ต้องการให้ผู้นำของกลุ่มตัวเองได้ขึ้นดำรงตำแหน่งสูงสุด” ศาสตราจารย์บราวน์กล่าว

“ดังนั้น แม้ว่าคุณจะได้รับเลือกให้เป็นผู้นำ แต่ทันทีที่คุณเข้ารับตำแหน่ง ก็จะมีคนจำนวนมากพยายามขับคุณออกจากตำแหน่งอีกครั้ง”

ศาสตราจารย์บราวน์ยังเสริมว่า ไม่ว่าใครจะได้ขึ้นเป็นผู้นำคนใหม่ ก็เปรียบเสมือนการดื่มจาก “จอกยาพิษ” เลยทีเดียว

ขณะที่ความสนใจเริ่มหันไปยังผู้ที่จะมาแทนตำแหน่งของอิชิบะ หลายฝ่ายก็กำลังจับตาดูว่าผู้นำคนใหม่จะสามารถทำลายวงจรของการมีนายกรัฐมนตรีที่มีอายุสั้นของญี่ปุ่นได้หรือไม่